Skírnir - 01.04.2003, Blaðsíða 205

SKÍRNIR SIGURÓP ANDSKOTANS EÐA REIÐI GUÐS?
199
anbugaður af rekstri Þuríðarmálsins" (134). Eins og Matthías leggur til er
textinn sennilegast skrifaður um sama leyti og Jón lauk við píslarsöguna
eða strax á eftir, samanber þessar setningar: „þó mér veittist ekki í fyrra-
sumar, anno 1658, á Öxarárþingi" (129); „ef öll þessháttar meðfarin kurl
til grafar kæmist, sem nú eru kaffærð, bæði af forsvarsmönnum Þuríðar
sem ekki eru lítilsháttar á Vestfjörðum og líka af hjásneiðingu annarra
sem þar til vita kunna“ (133).
Prósessus (137-63) fjallar mest um héraðsþing að Eyri 7. apríl 1657
sem séra Jón bannaði (143). Hann nefnir alþingisferð sína sumarið 1657
(155) og ný trölldómsfeikn um haustið (156), sem og bréfið 20. nóvember
til Magnúsar sýslumanns sem hann „um síðir gegndi" (157). Eyrarþing
vorið 1658 er nefnt og atburðir á alþingi (157) en mestu varðar að
Mosvallaþing kemur við sögu: „sem síðar teygði fram álkuna þá um var
gjört og botnvelting var búin til sem framkvæmdin hefur fullsannað á
Mosvallaþingi" (148). Eiður Þuríðar er þó ekki nefndur en séra Jón harm-
ar að hún skuli hafa fengið svo langan tíma til að útvega eiðvætti og velt-
ir því fyrir sér hvort bróðir hennar og faðir hefðu ekki bjargað sér hefðu
þeir notið þess sama (161). Textinn er því líkast til skrifaður vorið 1659,
um sama bil og píslarsagan og Viðlit.
Innlegg (165-72) getur ekki verið skrifað fyrir Eyrarþing vorið 1658,
eins og Matthías segir. Fram kemur að Magnús sýslumaður hafi að sögn
staðfest handsalað eiðsboð við Þuríði, sem varla getur hafa gerst fyrr en á
alþingi um sumarið, og séra Jón bætir við: „hvörn eið ég krefst og beiðist
hún nú loksins framkvæmi ... Því betra er seint en aldrei" (168). Langt
mál er líka um Erlend Ormsson (169-71) sem prestastefna 30. júní 1658
vildi vita meira um (301-302). Textinn hlýtur því að vera skrifaður eftir
alþingi 1658 og var kannski lagður fyrir Mosvallaþing um haustið. Ef til
vill á séra Jón við þennan texta þegar hann segir í Prósessus að hann hafi
áður svarað Eyrardómi: „Svo var haldinn sá tólf manna dómur, til hverra
ég hefi að hálfu leyti svarað annarstaðar" (157).
Project (172) er örstutt ávarp til lögréttu og lögmanna (172) sem má
tengja við orð séra Jóns um að hafa ekki komið neinu áfram á alþingi 1658
(157). Hugsanlega var það lagt fram þá.
Svar (172-80) geymir viðbrögð séra Jóns við ályktun prestastefnu á
Þingvöllum sumarið 1658 og tekur á flestum atriðum sem þar er getið, þó
að sumt skjóti þar nokkuð skökku við (174). Textinn er til orðinn eftir
þingið á Mosvöllum: „Og þó reka dómendur Mosvallaþings sínar nasir
hvað ofan í annað í sama saur heimskunnar og hirðuleysisins." Vísað er
orðrétt í dóminn og dómabók sýslumanns nefnd: „hverjir sér líkast
herma í þingbók sýslumanns Magnúsar Magnússonar" (175). Séra Jón var
á þinginu og las upp vitnisburði sem hann hafði ekki lesið í lögréttu um
sumarið (177). Eiður Þuríðar var staðfestur og henni gert að fá þær eiða-
konur „sem hún sér fengið hefur með því móti sem lögin ráð fyrir gjöra.“