Skírnir - 01.04.2003, Blaðsíða 215
SKÍRNIR
EITTHVAÐ ANNAÐ
209
gjörningum sínum. Markmið hennar var að aðskilja kvenlíkamann frá
erótík. Hún vildi sýna líkamann eins og hún upplifði hann sjálf en ekki
eins og augu karlmanna eða samfélagsins sáu hann. Eins og margir sam-
tímamenn hennar lítur Valie Export á listina sem leið til þess að vekja at-
hygli á ýmsum þáttum samfélags okkar og hið sama má segja um Ósk.
Markmiðið er ekki að skapa listaverk, einstæð handverk sem njóta góðs
af þeirri virðingu sem listaverkum hefur verið sýnd í aldanna rás, heldur
skapa verk sem vekja fólk til umhugsunar og nota til þess fjölbreyttar að-
ferðir myndlistarinnar. Það er ekki skilyrði að verkin sem slík standi tím-
ans tönn og þau eru ekki markaðsvæn, ekki hagkvæm í sölu.
Einn af rauðu þráðunum í verkum Óskar er einstaklingurinn sem hluti
samfélagsins. Hún hefur ekki verið sérstaklega femínísk heldur hefur
áherslan verið á manneskjuna, ókynbundið. Hún hefur fjallað um einka-
rými og opinbert rými og hvernig við varðveitum líf okkar og minningar
á ljósmyndum, hvaða hlutverki þær gegna í einkalífi okkar og í samfélag-
inu. Hún veltir fyrir sér ýmsum þáttum í samfélagi okkar, eins og lífi að-
fluttra íslendinga, nútímalandnámi, hvernig á að fara með náttúru okkar,
hvers næstu kynslóðir óska sér af lífinu, og síðast en ekki síst spurning-
unni hvað felist í góðu lífi.
Þegar við skoðum markmið Óskar verður augljóst hvers vegna hún
lagði málverkið á hilluna og tók upp önnur listform. í sjálfu sér mætti
segja að vissulega væri hægt að mála málverk sem fjölluðu um allt þetta
og meira til. En eitt af markmiðum Óskar er að listin sé virkt afl í samfé-
laginu. Meðal annars vill hún að áhorfandinn verði hluti af verkinu, taki
beinan þátt í því, ekki með því að setja sig í listamannastellingar, heldur
með því að vera hann sjálfur. Hugum nú að því hvernig Ósk hefur tekist
að gera áhorfandann og almenning að hluta af verkum sínum.
Einkarými og opinbert rými
Nokkur af verkum Óskar fjalla beint um einkarými og opinbert rými, að
hluta til út frá spurningunni um heimilið. Hvað er það sem skapar heim-
ili? Eitt þessara verka var sýnt á götu í Berlín. Hún tók ljósmyndir af fólki
sem hún bað um að leggjast á gólfið heima hjá sér, horfa beint upp í loft-
ið og slaka á, öruggt, rólegt, heima. Myndirnar stækkaði hún síðan upp í
stærð gangstéttarhellna, límdi þær á gangstéttarhellur og dreifði um fjöl-
farna götu. Manneskjan sem liggur örugg heima hjá sér verður óendan-
lega berskjölduð komin út fyrir fjóra veggi, vegfarendur flýta sér hjá, á
ferð um hið opinbera rými, horfa kannski niður fyrir sig eins við gerum