Skírnir - 01.04.2003, Blaðsíða 218
212
RAGNA SIGURÐARDÓTTIR
SKÍRNIR
segja frá mannslífum frá vöggu til grafar, sömu örlögum og líf okkar allra
er undirorpið, þær verða til, litríkar í blóma lífsins, síðan fölna þær og
hverfa. Ósk vann síðan áfram með þessa litabreytingu á litskyggnunum í
fleiri verkum sínum. Þegar sólin skín í gegnum myndirnar varpa þær lit-
ríkum geislum inn fyrir, líkt og gler steindra glugga; þær tengja þannig líf
hversdagslegs fólks við líf dýrlinga sem skreyta kirkjuglugga víða um
heim.
Ljósmyndaferðamennska á lífsins leið
í litskyggnuverki Óskar kemur vel fram hversu kirfilega við festum líf
okkar á filmu og þannig hefur það verið lengi. Sontag verður tíðrætt um
þessa hlið ljósmyndarinnar og líkir myndavélinni við varnarvegg okkar
gegn umheiminum. Heimurinn og líf okkar eru orðin of flókin til að við
getum sett hlutina skilmerkilega niður fyrir okkur; þess í stað tökum við
myndir, setjum þær í albúm og geymum, í þeirri röð og reglu sem við
vildum kannski hafa líf okkar sem er auðvitað alltaf óreiðukennt að
ákveðnu marki. Sontag fjallar einnig um ferðamennsku í þessu samhengi
og notkun okkar á myndavélinni á ferðalögum. Óhöndlanleg eða yfir-
þyrmandi reynsla getur orðið léttbærari ef við höfum eitthvað að gera á
meðan við horfum; við getum tekið myndir. Það er einmitt þetta hátterni
mannsins sem Ósk festir á filmu í myndbandinu Eine Stunde Geysir fúr
Zimmertemperatur. Myndbandið sýnir ferðamenn sem bíða eftir gosi í
Strokki í Haukadal. Þeir eiga það sameiginlegt að standa annaðhvort
kyrrir með vélina tilbúna fyrir augunum eða ganga um og horfa í gegnum
linsuna. Myndbandið er bæði fyndið og vekur mann til umhugsunar;
flestir kannast við að haga sér eins og þeir sem sjást á myndbandinu.
Sontag skrifar um þessa firringu, ef svo má kalla, að sjá heiminn í gegnum
myndavélarauga, og einnig um þann kulda sem við höfum byggt upp
samfara því að sjá daglega, stærsta hlutann úr lífi okkar, mikið magn af
myndum sem sýna til dæmis stríðshörmungar, hungursneyð, sjúkdóma,
slys o.s.frv. Hún segir að það hafi orðið nauðsynlegt að byggja upp
ákveðið þol og þess vegna skort á samúð með fórnarlömbum sem sjást á
slíkum myndum.
Nú hefur Sontag gefið út nýja bók sem fjallar um svipað efni og nefn-
ist Regarding the Pain of Others, þar sem hún tekur upp nokkra þætti úr
On Photography.4 Varðandi þátt samúðarinnar hefur hún að einhverju
4 Susan Sontag, Regarding the Pain of Others (New York: Farrar, Straus and
Giroux, 2002).