Tímarit Máls og menningar - 01.06.2009, Síða 5

TMM 2009 · 2 5
Páll Skúlason
Hvers konar samfélag
viljum við?
Hér verða reifaðar nokkrar hugmyndir og hugsjónir sem ég tel að við
eigum að hafa að leiðarljósi við uppbyggingu íslensks samfélags á næst-
unni.1 Hugmyndirnar lúta að því hvernig við skiljum sjálf okkur og
samfélagið, en hugsjónirnar tengjast beint þeim gildum sem ég tel brýnt
að leggja sérstaka rækt við í samfélagi okkar.
Áður en komið er að einstökum hugmyndum og hugsjónum vil ég
nefna það sem ég tel vera meginhlutverk stjórnmála, en það er að sjá til
þess (1) að opinber umræða fari fram um sameiginleg mál okkar, (2) að
við mótum skynsamlegar leiðir til að taka ákvarðanir í sameiginlegum
málum okkar og (3) að við vinnum markvisst að því að skapa samfélag
þar sem fjölbreytt mannlíf fær dafnað og sátt ríkir um viss grundvallar-
gildi. Stjórnmálaflokkur er samkvæmt þessum skilningi samtök sem
vilja hafa áhrif á það hvernig stjórnmálin eru stunduð, hvernig við
ræðum um sameiginleg mál, hvaða leiðir við höfum til að taka ákvarð-
anir um þau og vinna að eflingu samfélagsins. Þetta er í mínum huga
það sem mestu skiptir til skilnings á hlutverki stjórnmála og þeirra sem
taka þátt í þeim. Við lifum saman, deilum lífinu, og komumst ekki hjá
því að hugsa um og ræða hvað er okkur sem heild fyrir bestu, hverjir séu
okkar sameiginlegu hagsmunir, hver sé almannaheill.
Það segir sig sjálft að þetta verkefni verður ekki leyst í eitt skipti fyrir
öll. Við verðum sífellt að takast á við það vegna þess að það koma stöð-
ugt upp nýjar aðstæður sem skapa okkur óvænt úrlausnarefni sem við
verðum að bregðast við sameiginlega. Þess vegna er ný sköpun hvergi
brýnni en í stjórnmálum, þar þurfa menn endalaust að leita nýrra leiða
til að móta samlífið, setja niður ágreining, bregðast við atburðum líð-
andi stundar.
Stjórnmál snúast eðli sínu samkvæmt um það sem á sér stað hér og
nú, þau beinast að staðbundnum og tímabundnum aðstæðum eða upp-
TMM_2_2009.indd 5 5/26/09 10:53:21 AM