Tímarit Máls og menningar - 01.06.2009, Page 83

D r e k a r , d ö m u r o g d æ m a l a u s t ö f r a b r ö g ð
TMM 2009 · 2 83
líkist okkar en er þó á margan hátt frábrugðinn og byggist á þeirri hug-
mynd að fjölmargir heimar séu til samtímis, hlið við hlið, án þess að
skarast. Aðalsöguhetjan Lýra kemst að því að verið er að stela börnum
og flytja þau til norðurpólsins til að gera á þeim tilraunir. Þegar besta
vini hennar er rænt slæst hún í hóp flökkufólks sem er á leið til norður-
pólsins að bjarga sínum börnum. Í næstu bók, Lúmska hnífnum (1997,
2001), fer Lýra yfir í hliðarheim sem reynist okkar heimur. Hún kynnist
strák, Will, sem slæst í för með henni og þannig ferðast sagan og sögu-
hetjur hennar milli heima allt þar til þríleiknum lýkur með Skuggasjón-
aukanum (2000, 2002). Líkt og Harry Potter er Gyllti áttavitinn undir
áhrifum frá fjölmörgum klassískum fantasíum, háskólabærinn sem
Lýra elst upp í minnir til dæmis nokkuð á Gormenghastkastala Mervins
Peake. Það eru líka nokkur áhrif frá framsæknum vísindaskáldskap í
Gyllta áttavitanum, en þar er mikið um ævintýralega tækni.
Hrollvekjan er hins vegar aðaláhrifavaldurinn í sögu Clives Barker
Abarat (2002, þýð. Guðni Kolbeinsson 2004). Barker er þekktur fyrir
óvenjulegar hrollvekjur og fantasíur, sem iðulega eru helgaðar sterkum
kvenhetjum og hér birtist ein slík, unglingsstúlkan Candy sem býr með
foreldrum sínum í smábæ í Bandaríkunum. Stúlkan býr yfir auðugu
ímyndunarafli og finnst sín hversdagslega tilvera fremur ómerkileg,
ekki síst þar sem faðirinn er atvinnulaus og kemur illa saman við móður
og dóttur. Þegar hún leitar fanga fyrir skólaverkefni kemst hún á snoðir
um dularfullan atburð í gömlu hóteli bæjarins og í kjölfarið lendir hún
í óvæntu ævintýri, sem endar á því að hún ferðast yfir í annan veruleika,
í leit að frekari ævintýrum. Og í þessum veruleika er eyjaklasinn Abarat
með öllum sínum undrum. Tíminn hér er afstæður, því eyjurnar eru
tímaeyjar, hver eyja á sér sína klukkustund og ber merki staðsetningar
sinnar innan sólarhringsins. Á ferðalagi sínu um eyjarnar kemst Candy
að því að þar hafa dramatískir atburðir gerst og að ekki ríkir beint frið-
ur í þessari paradís ævintýranna. Sjálf er hún miðpunktur skelfilegrar
valdabaráttu, því hún hefur undir höndum lykil nokkurn sem margir
vilja komast yfir. Og eins og í öllum góðum ferðasögum, uppgötvar hún
ýmislegt um sjálfa sig, og tengslin sem eitt sinn voru milli hennar heims
og Abarats.
Barker er þekktur hrollvekju- og fantasíuhöfundur og í verkum sínum
vinnur hann iðulega með hugmyndir um annan veruleika, þar sem birt-
ist gagnrýni á hið viðtekna og fordóma gagnvart hinu óvenjulega. Þetta
kemur vel fram í upphafi Abarat, þegar Candy er útskúfuð fyrir sitt ríka
ímyndunarafl og áhugaleysi á kjúklingum, en hænsn eru uppistaðan í
atvinnulífi bæjarins.
TMM_2_2009.indd 83 5/26/09 10:53:27 AM