Tímarit Máls og menningar - 01.06.2009, Side 137

Á d r e p u r
TMM 2009 · 2 137
bókasafn Katalóníu er meðal þeirra. Segir þjóðbókavörður að áður hafi menn
þurft að koma í safnið en nú geti menn skoðað mikinn bókakost á netinu,
fundið það sem vantar með einfaldri leit á Google. Fólk, hvar sem er, fái þar
með aðgang að katalónskum, kastilískum og suður-amerískum bókmenntum
og sögu.
Munur er mikill á prentuðum bókum og netbókum. Varla má búast við að
netútgáfa leysi prentverk af hólmi. Prentaðar bækur eru steyptar í mót. Eftir að
þær koma út verður engu breytt fyrr en ný útgáfa er gerð með ærnum kostnaði.
Netbók má, eins og fyrr var nefnt, breyta og endurskipuleggja þegar nýjar
rannsóknir og upplýsingar koma fram eða villur þarf að leiðrétta.
Eins er með aðra þekkingu. Túlkun á Íslendingasögum er breytileg, skýring-
ar við þær líka, eins og fara gerir um alla þekkingu. Veldur það okkur vandræð-
um? Síður en svo! Við erum kannski með orðabókina stóru Dansk-Islandsk
Ordbog Sigfúsar Blöndals í hillunni hjá okkur og Lexicon Poeticum Finns Jóns-
sonar og Orðsifjabók Ásgeirs Blöndals. Eru þær eða verða þær úreltar? Nei, þetta
eru gamlar orðabækur, ómetanleg og nauðsynleg heimild síns tíma, sem þyrftu
líka að komast á netið svo þekkingin gleymist ekki. Ef við ætlum okkur á hverj-
um tíma að gefa út bækur um allt sem gerst hefur og hugsað frá landnámsöld
erum við komin í vandræði eins og maðurinn sem gat engu gleymt.
Verst við hefðbundna heimildarritaútgáfu er, eins og Gunnar Karlsson segir,
að við nýtum ekki möguleika nútíma tölvutækni. Einmitt þar er góð leið til að
koma Orðfáki út þannig að hann komi að því gagni sem Magnús Sigurðsson
ætlast til og við höfum þörf fyrir.
Enn er það ótalið sem ekki er síður mikilvægt. Með útgáfu á netinu gefst
möguleiki á samtengingu allrar útgáfu og leitar á veraldarvefnum.
Hér var talinn upp hluti vefútgáfu sem ríkið stendur straum af. En því
miður! Hún er ekki samtengd. Við getum ekki með góðu móti fundið þekk-
ingu sem þar er fólgin og við þörfnumst, hún er eins og dót á háalofti eða í
kjallarageymslu; við höfum ekki léttan aðgang eins og að doðröntunum stóru
sem við höfum ekki lengur pláss fyrir eða eru ófáanlegir. Höfum auk heldur
ekki hugmynd um að sumt af þessu sé til.
Stofnun Árna Magnússonar hefur sýnt áhuga á að taka við Orðfáki Magn-
úsar Sigurðssonar með einhvers konar útgáfu í huga. Vonandi ber stofnunin
gæfu til að hrinda því í framkvæmd, jafnvel gera tilraun með netvinnslu á rit-
inu og móta þar með nýja stefnu í heimildaútgáfu. Málið er ekki flókið: finna
ritinu stað og skella því á netið. Láta skeika að sköpuðu. Svo kemur vinnsla og
pússning!
Niðurstaða máls míns er sú að þekkingarbrunni þjóðarinnar þurfi að koma
á netið. Möguleikar eru ótæmandi. Samt þarf áhuga og nýja hugsun eins og
norðmennirnir ungu sýna með framkvæmd heimskringla.no. Kannski geta
Íslendingar lært af unga fólkinu og fengið innblástur frá Noregi, ekki aðeins
peningalán! Kannski leitað á náðir google.com og wikipedia.org sem trúlega eru
til í tuskið. Þá gæti aðgangur að menningarvef Evrópusambandsins europeana.
eu verið á næsta leiti? Allir þurfa samt að gera sína heimavinnu!
TMM_2_2009.indd 137 5/26/09 10:53:31 AM