Tímarit Máls og menningar - 01.09.2011, Side 95

E y l ö n d
TMM 2011 · 3 95
frumburðarrétt vorn í eigin ríki? Hvað með hið helga fullveldi vort, lög-
söguna, sjálfræðið?
Hann hló. Þið eruð þykkskelja sem fyrri daginn, Eylendingar. Eða
því óskammfeilnari að þykjast ekki sjá að það sem þið sjálfkjörnir höfð-
ingjar kallið fínum nöfnum og hafið til veðfjár og dægradvalar hér í
fásinninu, óbundnir nokkru nema seinsaddri lyst ykkar sjálfra, er öllum
öðrum sálum sem hírast á þessu skeri hin örgustu öfugmæli: Helsi,
stjórnleysi. Dauði og djöfull. Eða veistu annars hverja uppfyndingu yðar
erlendir menn telja mestum tíðindum sæta frá því þið brutuð hér skip
ykkar?
Ég fylltist nýrri von. Vér nutum þó altént einhvers staðar stuðnings
og sannmælis!
Það er einsýnt, svaraði ég, og mun vera þing vort og samfélagsskipan,
þjóðveldið, frelsisástin, félagsþroskinn …
Hann greip fram í: Náðarsamlegast! Sá kjaftaklúbbur? Sá lög króka-
leik völlur? Aldeilis ekki. Nei. Hið eina sem erlendir menn láta sig
héðan varða, sem hoknustu spekingar hvarvetna klóra sér allar hærur
úr kolli yfir, er sá þrautreyndi galdur og list hérlendra herbænda í rað-
brennuaðförum sínum að fá hvað eftir annað, þvert ofaní öll þekkt nátt-
úrulögmál, ekki nógmeð glætt eld í heldur blátt áfram kolað hver fyrir
öðrum þau hráblautu jarðbyrgi sem þið kallið mannabústaði – einbera
mold og grjót!
Mér flaug í hug að bjóða kóngsmanni bara að líta í kringum sig, sjá
þar með allan galdurinn. Eða réttara sagt: sjá ekki – að sönnu var þá
þegar mjög tekið að sneyðast um trjávið í landinu. Ég lét þó ekki gabba
mig út í gaspur um innlend hernaðarleyndarmál. Hér var og annað og
enn meira í húfi: hin brýnasta utanríkispólitík, velferð og heill sjálfs
ríkis míns. Ég var rétt að ná áttum, varla kominn í gang, taldi málstað
minn mjög vanfluttan, ýmsar yfirgripsmestu hliðar málsins lítt eða vart
þæfðar. En dóninn varnaði mér frekara máls.
Hnepptu grautarholunni góurinn! Hversu kjaftagleiður sem þú
annars ert mun þrætubókin ekki gagnast þér nú. Þetta er frágenginn
hlutur. Búið og gert. Bara eftir að kvitta undir.
Úr pússi sínu dró kóngsmaður bókfell og rétti í átt til mín.
Ég hreyfði mig hvergi.
Hann hristi plaggið, otaði að mér.
Að óskrifuðu, sagði hann hægt, skal hlutskipti þitt útskúfun. Ein-
angrun. Kotvist og brauðstrit, ævinlega.
Ég krosslagði arma um brjóstið. Bjóst til að þola píslir og dauða
fremur en leggja nafn mitt við slíka svívirðu. Þrátt fyrir allt var ég þess