Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Blaðsíða 11

TMM 2012 · 1 11
„ … r a u n v e r u l e g l ý ð r æ ð i s l e g u m r æ ð a …“
umræðu áður en aðrar voru nýjar, og tók því kosningamiðaða viðhorfið
við af því samræðumiðaða.
Skýrsla stjórnlaganefndar
Eins og áður sagði voru störf stjórnlagaráðs hluti af ákveðnu ferli sem
hófst með skipan stjórnlaganefndar, síðan þjóðfundi og útgáfu skýrslu
stjórn laga nefndar, en henni var ætlað að undirbúa málefnavinnu
ráðsins. Skýrslan var afhent ráðinu við setningu þess og því mikilvægt
vega nesti. Stjórnlaganefnd var ætlað að greina helstu ágreiningsefnin,
undirbúa og draga fram helstu áherslur þjóðfundar og leggja fram hug-
myndir að breytingum á stjórnarskránni fyrir stjórnlagaþing.
Skýrsla stjórnlaganefndar er viðamikil og um margt merkileg. Ásamt
umfangsmikilli gagnasöfnun nýttist sú skýrsla stjórnlagaráði afar vel
og tóku ráðsmenn mikið mið af henni í störfum sínum. Óhætt er að
fullyrða að útgangspunktur allra starfsnefndanna hafi verið skýrsla
stjórnlaganefndar, þó í sumum tilfellum hafi verið gengið lengra en til-
lögurnar gerðu ráð fyrir og í einhverjum tilfellum farið á nýjar slóðir.
Eitt af álitaefnum í upphafi starfs stjórnlagaráðs var hvernig grunn-
skjalið á vefnum, svokallað áfangaskjal ætti að líta út. Spurningin var
hvort tillögur nefndanna ætti að setja fram sem breytingar út frá nú-
gild andi stjórnarskrá á netsíðunni, eða hvort einfaldlega ætti að kynna
nýjar tillögur. Um þetta voru að sjálfsögðu skiptar skoðanir. Fyrirmæli
Alþingis um þetta efni voru ekki skýr, en þó segir í þingsályktuninni að
verkefnið sé að gera tillögur um breytingar á stjórnarskrá lýðveldisins.
Segja má að í skýrslu stjórnlaganefndar hafi komið fram ákveðin túlkun
á þessu atriði.
Í skýrslunni er núgildandi stjórnarskrá hvergi að finna í heildstæðri
mynd. Nefndin setur fram tillögur að breytingum við margar greinar
núgildandi stjórnarskrár og er þeim fylgt úr hlaði með lýsingu á um-
ræðu innan nefndarinnar. Þessum valkostum er svo raðað saman í
tvö heildstæð dæmi. Nefndin kynnti þannig fyrir stjórnlagaráði hug-
myndir að tveimur nýjum stjórnarskrám en ekki endur skoðun á gömlu
stjórnarskránni – a.m.k. ekki í framsetningu. Stjórnlagaráð bætti um
betur með því að kynna sína útgáfu með frekari breytingum.
Þá er einnig athyglisvert að þeim tveimur tillögum sem kynntar eru
að stjórnarskrá í skýrslu stjórnlaganefndar er ekki fylgt úr hlaði með
lýsingu á grunnhugmyndum þeirra – og ekki er gerð grein fyrir því
að hvaða leyti þær eru ólíkar. Vitaskuld getur lesandi merkt muninn á
þeim en það hefði að ósekju mátt gera grein fyrir þeim ólíku grunnhug-