Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Blaðsíða 125

Tímarit Máls og menningar - 01.02.2012, Blaðsíða 125
D ó m a r u m b æ k u r TMM 2012 · 1 125 (74) að þar sé um að ræða viðbrögð hans við setningu í litlum þætti í bók Thors, Andlit í spegli dropans. En þar er talað um að „þá lygi sem er kjarni kynhverf- ingalífsins þar sem náttúran hefur logið að sjálfri sér“.7 Vel getur verið að lítils- virðingar um annað skáld sömu kyn- slóðar, Hannes Pétursson, (52) eigi sér helst forsendu í aðdáun Hannesar á skáldinu Rilke, sem Þórður telur „ómerkilegasta gelding heimsbók- menntanna“8 – meira þurfti ekki til. Hliðargrein af reiðilestri yfir þeim sem ekki lifa í merkri list og kynlífi er ómæld fyrirlitning á brennivínsdýrkun sem vitanlega hefur verið meiri en nóg hjá löndum Þórðar, menntamönnum sem öðrum. Að taka þennan „ómerki- legasta fátækradrykk veraldar“ fram yfir ágætar bækur og tónlist er höfuðsynd sem ekki er fyrirgefin. Skondin er frá- sögn Þórðar af því þegar einhver kunn- ingi hans týndi öðru bindi „bestu bókar heims“ sem hann hafði lánað honum og Þórður lét hann þá borga morð fjár í skaðabætur með mánaðarlegum afborg- unum. Hann bætir við: „Mikið er gaman að geta gefið íslenskum mennta- mönnum, skáldum og rithöfundum utan undir með því að virða eina bók hærra en eina brennivínsflösku“ (43). Ræða Þórðar er öll já já og nei nei og hún miðast öll við viðhorf og þarfir hans sjálfs. Eins og lasti getur hann hlaðið á menn ómældu lofi ef hann þykist sjá í þeim samherja um einhverja grein síns fagnaðarerindis. Þeir menn eru óvið- jafnan leg mikilmenni eins og hann jafn- an kallar æskuvin sinn Erlend í Unuhúsi og bætir því við að hann „sé ekki þess verðugur að nefna nafn þessa mikla göfug mennis“ (217). Sumir fá stundum að heita snillingar en stundum eitthvað allt annað eins og Halldór Laxness. Frá öllu eru frávik: hvað sem öllu níði um trúmenn líður átti Þórður til að játa að sumir menn hafi lifað stórmerkilegu trúarlífi. Hann viðurkenndi fúslega að ungur ástvinur hans sem veslaðist upp úr holdsveiki hafi sannarlega þurft á trú á annan heim að halda: „mikið hafði mað- urinn þjáðst“.9 Íslenskir menntamenn voru rolur og fábjánar – en þó ekki Jón prófessor Helgason eða Þorsteinn Gísla- son. Af hverju Þorsteinn? – Jú, hann „sagði sálmaskáldunum að éta skít“ (93) – og var þar með orðinn bandamaður Þórðar. Af hverju lætur hann Árna Berg- mann sleppa við skammir fyrir það að umgangast allskonar menntamanna- drull? Vegna þess að hann var svo „fínn mannþekkjari“ að hann „var fljótur að átta sig á yfirburðum hins gáfaða og göf- uga Kristjáns Helgasonar“ (204). Með öðum orðum: reyndist besta vini Þórðar vel. Vel á minnst Kristján: allir fá í texta Þórðar skarpa skömm fyrir drykkjuskap, nema einmitt Kristján, Kristján er aldrei „fyllibytta“, hann hefur barasta „mann- lega bresti“ (204). Það er vafalaust rétt sem Hjálmar Sveinsson segir í eftirmála, að þá heift sem einkennir alla málsvörn Þórðar fyrir sínu lífi má rekja til „bælingar kynhneigðarinnar sem hann fann sterkt fyrir í íslensku samfélagi“ (221). Það var eins og fyrr var nefnt ekkert gamanmál að vera hommi í litlu og fordómafullu samfélagi og rökrétt að líta svo á að reiðilestur Þórðar sé hefnd hommans fyrir ótal margt sem á hlut hans líka hefur verið gert. Ofsinn í karlinum er alloft fyndinn, einkum ef visst sjálfsháð er látið fylgja með. En fordæmingarþul- an verður þegar til lengdar lætur stagl- söm og um leið skelfing fyrirferðarmikil í textanum. Mér finnst allt þetta gera þá sjálfsmynd sem karlinn skilur eftir sig fátæklegri og einhæfari en efni stóðu þó til. Og oftar en ekki særir hann sárasak- lausa lifendur og dauða með þeim hætti að engin ástæða er til að afsaka það.10
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.