Tímarit Máls og menningar - 01.03.2013, Síða 29

S í ð u s t u d a g a r G ú m m í -Ta r z a n s
TMM 2013 · 1 29
Laust fyrir árslok 1977 birtist allt í einu opnuviðtal í slúðurblaði við
drykkjuþrútinn Ole Lund Kirkegaard sem var staddur í kokkteilboði hjá
Gyldendal. Barnabókahöfundurinn sagðist vera búinn að gefa skít í allt,
hann hefði fengið kennarastöðu í Nuuk. Nú átti aldeilis að upplifa eitthvað
nýtt og fá innblástur. Burt frá öllu. Burt frá væntingum annarra. Þegar rann
af Ole tókst konu hans tiltölulega auðveldlega að telja hann af svaðilför til
Grænlands um miðjan vetur.
Um svipað leyti og Ole hætti við Grænlandsför flutti ég heim til Íslands og upp
í sveit. Fantasíuheimi Ole Lunds var skipt út fyrir raunsæi kúasmalans. Íslensk
börn áttu ekki að ímynda sér einhverja furðuheima heldur læra nöfnin á hól-
unum í kringum bæinn, vakna í fjósið, bera júgursmyrsl á beljurnar, smala
rollunum og bera hey úr hlöðunni. Á kvöldin voru myndskreyttar ærslasögur
víðs fjarri en í stað þess komnar dularfullar gulröndóttar bækur um hin fimm
fræknu, ennþá furðulegri bækur um Basil fursta sem var í Lundúnum að tala
við einhverja Lafði. Og svo Nonnabækurnar og Alistair MacLean. Þetta var
svo sannarlega menningarsjokk fyrir sveimhugann frá Kaupmannahöfn.
Leiðin til glötunar liggur gegnum auglýsingastofur
Haustið 1977 hætti Ole alveg að kenna til að geta helgað sig ritstörfum. Hann
gat leyft sér það því bækur hans seldust vel auk þess sem hann fékk ritlaun
frá ríkinu. Þetta voru hugsanlega verstu mistökin á ferlinum því nú var aðal-
uppspretta innblástursins farin; börnin í skólastofunni.
Auk þess átti Ole erfitt með að lifa lífinu án stundaskrár. Í stað gefandi
skoðanaskipta við ungviðið tóku við upplestrarferðir og enn meira sukk.
Og þrátt fyrir lausn frá skólaskyldum fékk hann lítinn frið í sálinni.
Það þrengdi nefnilega að honum úr öllum áttum. Ekki var nóg með að
Gyldendal legði hart að honum að skrifa meira og hann væri á kafi í hand-
ritsgerð fyrir jóladagatalið í sjónvarpinu, nú var hann kominn í slagtog við
auglýsingastofur í herferðum fyrir ýmis góð málefni.
Fyrst voru það plaköt í herferð gegn krabbameini, síðan risaherferð gegn
tóbaki. Maðurinn sem lét helst aldrei taka af sér mynd nema með pípu í
munnvikinu átti nú að semja og teikna áróður á móti reykingum.
Uppistaðan voru fimmaurabrandarar og sjálfsparódískar myndir af
reykjandi kennurum. Eldri reykingamenn úr ætt Fúsa froskagleypis reyndu
að spilla ungviðinu:
„Nú áttu að fá þér að reykja, vinur.“
„Neibs, ég vil heldur fara út að kíkja á dömur.“
Undir lok samstarfsins fór Ole að láta sig hverfa. Það reyndist ómögulegt
að ná í hann. Þegar það tókst loks stakk auglýsingastofan upp á að hann bæði
einfaldlega um meiri tíma ef hann væri í vandræðum með að skila af sér.