Tímarit Máls og menningar - 01.03.2013, Side 114

„ B i s n i s s m a ð u r e ð a æ v i n t ý r a f u g l“
114 TMM 2013 · 1
Ísland á hetjur. Ísland hefur alltaf lifað í hetjuskap – því miður. Ríman
– frá 1400–1900 – var klöngur þess manns sem á sér enga raun og engan
harm, þrátt fyrir allan þann þúnga sem íslensk þjóð bar á þessum tíma.
Íslendíngurinn gat aldrei fundið til. Hann var bara ómerkilegur glottandi
durgur!
Ég veit þetta allt, Ragnar, og ég fæ ekkert nema skammir fyrir að segja
sann leikann. Á Íslandi var varla maður drepinn af dönum. Var dani drep-
inn?
Á Írlandi flóðu allir skurðir af mannablóði; götur allar stráðar mannalíkum.
Írar fengu auðvitað ekkert púður á fyrstu árum púðursins. Englendíngar
höfðu það, herraþjóðin, og þeir jusu því yfir írana, steiktu þá í eimyrju! En
þeir létu sér aldrei segjast, þeir gengu með ljái og kuta gegn enska ljóninu.
Og strádrápust! Þeir áttu sér drauma og börðust dýrslega, heitir og saklausir
og skáldlegir, fyrir þennan draum – og féllu. En við hugsuðum mjög rólegir
um drauminn ef hann verkaði nokkurn tíma, – og gerðum drauminn og eðli
hans praktískt. Við muðluðum út úr okkur rímum sem ekki áttu nokkurt
listrænt tog, enga reynslu, engan harm. En írar áttu sér draum einn dag og
þeir lifðu aðeins einn dag fyrir þann draum! Strádrápust!
Hvor var betri?
Mér leiðist tif klukkunar heima, það má óhamíngjan vita. Ég á, ég ætti, að
lifa ans þeir lifðu hér fyrrum, Jónas H., Browning eða Byron. En hvað skilja
þessar skepnur sem íslendíngar eru upp til hópa? Sárlega, sárlega hef ég orðið
að líða aðeins fyrir það að ég er ljóðafugl, fullur af skáldlegri viðkvæmni.
Þú borgar mér 10 fyrir ljóðabókina, 35 fyrir skáldsöguna – það minnsta
sem hægt er að nefna! En þú borgar kokhraustum blaðamönnum tíu sinnum
meira! Sama og hjá Iðunni, sama sagan. Ég hafði um það bil þrettán sinnum
minna fyrir Hamíngjuskipti ( þetta launháðska listaverk) heldur en Indriði
fyrir Land og syni, ónýta bók. (Og þú varst einn af þeim sem höfnuðu
Hamíngjuskiptum!)
Mig lángar að rífa heiftarlegan kjaft við þig – og taka áhættuna: að þú
bregðist orðum þínum vegna bókanna og sendir mér ekki eyri!
Ég verð að hreinsa mig. Ég verð að gerast svo góður að öll forlög sitji um
mig – að biðja mig um næstu bók. Og þó getur það víst aldrei orðið.
Ég skrifa einúngis fyrir sjálfan mig. Til fjandans með almenníng!
Þú selur ekki skáldsögu mína og því síður ljóðabókina!
Gefðu ljóðabókina út í svo sem 60 eintökum, eintakið á 1000. Það gengur,
það er eina glóran.
Og nú hef ég skrifað nýjan endi í skáldsöguna, kostulega, óborganlega
list. Þú varst búinn að lofa mér að kaupa hana ans hún var á sínum tíma.
Loforð þitt gildir. Þú átt allan satsinn í tryggíngu og þú hlýtur að borga mér
í miðjan desember. Við höfum þegar gert samníngana. Þú borgar mér þessar
45 þúsundir (mínus 15 og vextir af þeim, víxillinn) á umræddum tíma, um
15. desember. Og þá mun lífið gánga og skáldskapur þess.