Tímarit Máls og menningar - 01.09.2015, Síða 7

H u g l e i ð i n g u m á f ö l l o g s j á l f s v í g s h u g s a n i r
TMM 2015 · 3 7
Ljóstíra
Rúmum fimm árum eftir heimkomuna kviknaði loksins ljóstíra sem hefur
síðan lýst mér leið á vegferðinni um dalinn dimma. Þá kynntist ég verðandi
eiginkonu minni sem lét veikindin ekki aftra sér. Eftir að fundum okkar
bar saman í líffræðinni náði ég smátt og smátt tökum á lífinu. Rúmum
tveimur árum síðar þreytti ég síðasta prófið. Við tóku fimm viðburðarík ár.
Þá fæddust tvö fyrstu börn okkar, við giftum okkur, ég lauk meistaranámi
í vísindasögu og starfaði sem upplýsingafulltrúi bandaríska sendiráðsins.
Sjálfsvígshugsanirnar gufuðu því miður ekki upp. Þær héldu sig í bak-
grunninum, en minntu reglulega á sig, stundum á hverjum degi. Við fyrstu
sýn virðist erfitt að skilja af hverju vel menntaður fjölskyldumaður, í góðu
starfi, heldur áfram að gæla við eigin tortímingu. Svo er þó ekki. Á bak við
„sjálfsörugga“ yfirborðið leyndist tætt sjálfsmynd, mikil minnimáttarkennd
og regluleg ofsahræðsluköst. Martraðirnar gerðu lífið enn flóknara. Ég hafði
auð vitað enga skýringu á þessu. Komst síðar að því að martraðir eru klass-
ískt einkenni hjá einstaklingum sem hafa lent í erfiðum áföllum. Á hverri
nóttu í rúmlega 15 ár upplifði ég tilbrigði hugans við Afríkuhryllinginn.
Á þessum árum tengdi ég martraðirnar ekki við reynsluna í Afríku. Ég
hélt í einlægni að hér væri um sammannlega reynslu að ræða. Þrátt fyrir
þetta bar martraðirnar mjög sjaldan á góma í samræðum við annað fólk.
Ég komst hins vegar að sannleikanum í mannfagnaði á sendiráðsárunum.
Í samræðum við nokkra einstaklinga bar drauma á góma. Einhver hafði
orð á því að hann myndi aldrei drauma. Ég gerði fólkinu grein fyrir því að
ég myndi alltaf atburði næturinnar. Þá var ég inntur eftir draumi síðustu
nætur. Ég lýsti þá hryllilegum eltingaleik þar sem ég var endurtekið skotinn
í höfuðið, en eftir fyrsta skotið áttar maður sig á því að um draum er að ræða.
Leikurinn er endurtekinn þar til manni tekst með erfiðismunum að vekja
sjálfan sig. Svo spurði ég fólkið: „Þekkið þið ekki svona drauma?“ Undrunar-
svipurinn á fólkinu nægði til þess að ég vissi strax að svarið var nei.
Martraðirnar raungerast, næstum því
Þrátt fyrir sjálfseyðingarhvötina beindist ofbeldishugsunin aldrei að öðru
fólki, enda hef ég ímugust á ofbeldi. Þetta breyttist skyndilega upp úr
miðjum tíunda áratugnum. Á þessu tímabili voru sjálfsvígshugsanirnar í
bakgrunninum en tíð ofsahræðsluköst voru mikið vandamál. Geðlæknirinn
taldi sig hafa hina fullkomnu lausn, SSRI „þunglyndislyfið“ Cipramil, sem
átti að vera án aukaverkana.
Nokkrum dögum eftir að ég byrjaði á lyfinu dundu ósköpin yfir. Af
einhverjum óskiljanlegum ástæðum langaði mig skyndilega til að skaða
eiginkonuna og ungan son okkar. Í hvert skipti sem ég hugsaði um eða sá
hníf fékk ég ótrúlega sterka löngun til að skaða þau. Þessu fylgdi ólýsanleg