Tímarit Máls og menningar - 01.09.2017, Blaðsíða 53

Ú r D a g a r a f ó l g a n d i h j a r t s l æ t t i
TMM 2017 · 3 53
úr stjórnmálaflokki sem maður hafði gefið ótelj-
andi vinnustundir í gegnum tíðina. Þegar maður
hættir missir maður líka vini og kollega og
skyndi lega á maður enga kreðsu lengur, tilheyrir
hvergi. Alveg einsog ég vissi að ég myndi alltaf
styðja gagnrýnendur ættleiðinga, vissi ég að ég
gæti ekki lengur verið fulltrúi fyrir ættleiðingar-
gagnrýnina nema með bókinni minni, sem er til
og verður alltaf til í heiminum. Alveg sama
hversu mikið ég vildi gæti ég aldrei verið fulltrúi
fyrir eitthvað sem ég er ekki lengur, eða sem ég er
enn ekki fær um að vera fulltrúi fyrir. Ég náði
þeim stað þar sem mér fannst ekki lengur að það væri ég sem talaði þegar ég
talaði um bókina opinberlega, og vegna þess að ég náði aldrei að gegna hlut-
verki hins ættleiðingarkrítíska eða höfundar bókarinnar eða einu sinni bara
páfagauksins var það ekki heldur ég sem talaði. Ég veit ekki hver það var sem
talaði en ég veit að því meira sem hún talaði því sorgmæddari varð hún. Í
hvert einasta skipti sem hún var spurð skylduspurninganna fimm („hvað
segja ættleiðingarforeldrar þínir um bókina?“, „hvað um þá sem voru ætt-
leiddir en eru ekki krítískir?“, „ertu þá alveg á móti ættleiðingum?“, „hvað
getum við gert til að bæta ættleiðingarkerfið?“, „hvaða kröfur ættum við að
gera til þeirra sem vilja ættleiða?“) langaði hana að fremja morð, ef ekki
annað þá á sjálfri sér. Einu sinni, eftir að hún hélt erindi fyrir hóp dönsku-
kennara, þurfti hún að rjúka beint upp á hótelherbergi og horfa á tvær teikni-
myndir til að hrista af sér upplifunina. Einhver karl hafði rétt upp hönd,
þegar hann og hinir dönskukennararnir höfðu hlustað á erindið, og sagt að
það væri mikilvægt að hún skrifaði um sársaukafulla reynslu sína sem ætt-
leitt barn svo að hann og hinir, sem ekki voru ættleiddir, gætu fengið innsýn
í hvaða þýðingu það hefði að vera ættleiddur. Honum hafði aldrei dottið í hug
að hún skrifaði alls ekki fyrir hann. Í ritgerð sinni „Þegar aðrir skrifa – um
skrifin sem andstöðu, ábyrgð og tíma“ skrifar Mara Lee: „Það er ekki það
sama að neita að láta smætta sig niður í eigin sársauka og að hafna sérkennum
sínum, heldur strategía til þess að lifa af og henni er ætlað að opna flokka og
ramma. Þannig að þegar við tökum eftir því að heimurinn og hið opinbera
ávarpar einvörðungu sársauka okkar ber okkur að sleppa því að svara. Því
það er ekki samtal, ekki raunverulegt ávarp sem á sér stað. Nei, þvert á móti:
það er einmitt þessi tegund af performatífri meðferð sem festir þig í hlutverki
hins undirskipaða og særða viðfangs. Og það mikilvæga hér er þetta: að við-
fangið velji sjálf hvenær hún kýs að ávarpa sár sitt og hvenær hún ætti ekki
að gera það. Trinh: „Annarleiki verður valdeflandi, veigamikill munur þegar
hann er ekki veittur heldur endurskapaður.“ Þannig að þegar valdið grípur
frammí fyrir þér sem særðu viðfangi, og þú neitar að svara, þá þýðir það ekki