Tímarit Máls og menningar - 01.09.2017, Blaðsíða 67

Ta l a ð u p p ú r d r a u m i
TMM 2017 · 3 67
með því að segja sögu García, unglingspilts sem
slapp lifandi þegar samlandar hans voru myrtir
af forfeðrum okkar.
Strax í upphafi ferilsins stóð Tapio með annan
fótinn í Rauma og hinn á Vestfjörðum. Fyrsta bók
hans kom út árið 1988 og hét Saariston samurait,
Skerjagarðssamúraíar, en hún fjallaði um unga
menn sem einsetja sér að fremja hryðjuverk til
að bjarga náttúru finnska skerjagarðsins. Næsta
skáldsaga hét Óðinnin korppi, Hrafn Óðins, sem
var byggð á reynslu Tapio af því að vinna í fiski á
Flateyri. Svo hélt hann áfram að skrifa skáldsögur
og smásögur, ásamt því að þýða kynstrin öll af íslenskum bókmenntum yfir
á finnska tungu. Sérstaklega ber að nefna að hann hefur þýtt átta skáldsögur
eftir Vigdísi Grímsdóttur, en einnig verk eftir Gerði Kristnýju, Guðmund
Andra Thorsson, Guðberg Bergsson og Þórarin Eldjárn. Það var svo með
svokölluðum Eyjaskeggjaþríleik sínum, sem kom út á árunum 2002–9, sem
hann virkilega stimplaði sig inn sem þungavigtarhöfundur í sínu heima-
landi. Hann rakti þar sögu fjölskyldu íbúa á eyjum nálægt Rauma frá miðri
19. öld til síðustu áratuga liðinnar aldar. Á þeim árum gaf hann einnig út
bókina Yfir hafið og í steininn sem Uppheimar gáfu út árið 2009 í þýðingu
Sigurðar Karlssonar, en hún fjallar um það þegar trillukarlar á vesturströnd
Finnlands ferjuðu Ingerlendinga á flótta eftir seinna stríð, fólk af finnsku
þjóðarbroti sem byggði landsvæðið kringum Sankti Pétursborg, og freistaði
þess að komast til Svíþjóðar. Sovésk yfirvöld kröfðust þess að allir þarlendir
ríkisborgarar yrðu sendir til Sovétríkjanna, þar sem þeir óttuðust að verða
ákærðir fyrir að aðstoða innrásarher, eða þaðan af verra.
Það má segja að með Predikarastelpunni hafi Tapio endanlega skipað
sér á bekk með fremstu núlifandi skáldsagnahöfundum heimalands síns.
Bókin hlaut Runeberg-verðlaunin, önnur af tvennum virtustu bókmennta-
verðlaunum Finna, og fékk mjög góða dóma. Hún tilheyrir undirgrein
finnskra skáldsagna sem fjalla um það hvernig samfélagið hnýtti sig saman
að seinni heimsstyrjöld lokinni. Ekki er ofsagt að Finnland hafi fundið fyrir
brimöldum stórsögunnar um miðja tuttugustu öld. Sovétríkin gerðu inn-
rás 1939 sem lauk með ósigri Finna. Síðan gengu þeir til liðs við Þjóðverja
þegar hinir sömu gerðu innrás í Sovétríkin. Það fór illa og 1944 lýstu Finnar
yfir stríði á hendur Þýskalandi. Sárin sem af þessu hlutust voru enn mjög
sýnileg fyrstu árin eftir stríð. Predikarastelpan nær að fanga á sannfærandi
hátt óvissuástandið í Finnlandi eftir að allt var yfirstaðið. Íbúar landsins á
þeim tíma gátu ekki vitað að nú færi langt tímabil friðar og farsældar í hönd.
Tapio nær að kjarna þennan ótta í heimsendaspádómi Tuulikki, sem spáir því
að veröldin muni farast árið 1950. Þetta gefur lesendum íróníska fjarlægð á
söguefnið, við vitum jú að eftir 1950 kom 1951 og svo koll af kolli. En með því