Tímarit Máls og menningar - 01.09.2017, Blaðsíða 91

J a n e A u s t e n : Æ v i , á s t i r o g f r a m h a l d s l í f
TMM 2017 · 3 91
og gera söguhetju Austen myrkari
og hættulegri en sjálf fyrirmyndin.
Umbreytingu Darcys í gotneska
hetju má glögglega sjá í ýmsum
hrollvekjum sem skrifaðar hafa verið
upp úr Hroka og hleypidómum, t.d.
í fjórum nýlegum vampíruaðlög-
unum, sögunum  Mr. Darcy, Vam-
pyre eftir Amöndu Grange, Vampire
Darcy’s Desire eftir Reginu Jeffers,
Pulse and Prejudice og Dearest
Bloodiest Elizabeth eftir Collette L.
Saucier.
Undir lokin hefur Darcy að ein-
hverju leyti verið taminn í þessum
sögum og sigrast á sínum innri
djöfl um. Þessi lýsing á Darcy er
einnig í anda hugmynda Jayne Ann
Krentz um að ástarsögur séu byggð-
ar á goðsögum á borð við frásögnina
af Persefónu, því konan sé numin á brott af dularfullum og valdamiklum
karli sem endi á því að verða gagntekinn af henni og tilbiðja hana.25 Fantasía
lesandans sem les ástarsögur felst að einhverju leyti í því að konan sigrast á
hinum valdsmannslega karli sem beygir sig undir vilja hennar: „Hvers vegna
er þessi endir svona fullnægjandi,“ spyr Doreen Owens Malek: „Ekki aðeins
vegna þess að ástin hefur sigrað, heldur vegna þess að hann hefur gefist upp
og hún hefur unnið.“26
Stærstu áhrif Jane Austen á ástarsöguna liggja í persónueinkennum karl-
hetjunnar. En skáldkonan hefur sömuleiðis mótað aðra kvenlega bókmennta-
grein en það eru svokallaðar skvísusögur sem komu fyrst fram á sjónarsviðið
á tíunda áratug síðustu aldar og hafa fest sig rækilega í sessi sem nútímagrein
í bókmenntum. Gjarnan er litið svo á að Helen Fielding hafi skrifað fyrstu
nútímalegu skvísusöguna með Dagbók Bridget Jones, sem fór af stað sem
dálkur í breska blaðinu The Independent árið 1995 og er sagan að einhverju
leyti aðlögun á Hroka og hleypidómum eftir Austen. Augljósustu vísun
Fielding í Austen má sjá í að karlhetjan heitir Mark Darcy eftir þekktustu
karlhetju Austen og er hann að mörgu leyti byggður á honum.
En innan skvísusagnanna liggja áhrif Jane Austen þó fremur í persónu-
sköpun kvenhetjunnar en karlhetjunnar. „Mér verður illt og ég verð illgjörn
þegar ég sé ímyndir fullkomleikans […]“ sagði Austen í bréfi til frænku
sinnar Fannyar Knight.27 Þessi orð varpa ljósi á viðhorf skáldkonunnar
til kvenhetja sinna og um leið áhrif hennar á bókmenntagreinina. Raun-
sæisáhrifin í skvísusögum felast að hluta til í því að hin dæmigerða kvenhetja