Tímarit Máls og menningar - 01.09.2005, Page 124

Tónlist
er ekkert að finna sem bendir til þess að tónlist hafi verið iðkuð þar. Reyndar
eru ekki miklar vísbendingar, ekki einu sinni í sjálfu Þjóðminjasafninu, um
að tónlist hafi verið flutt á íslandi yfirleitt. í kapellunni í Þjóðminjasafninu,
þar sem eru munir úr kaþólskri tíð á íslandi, má heyra óminn af Þorlákstíðum
sem Voces Thules gáfu út á geisladiski fyrir nokkrum árum, og í baðstofunni
heyrist lágvær rímnasöngur, auk þess sem leikið er á langspil. Einnig eru til
sýnis þau tvö hljóðfæri sem helst voru brúkuð í gegnum aldirnar, íslensk fiðla
og langspil, eitt eintak af hvoru. Það er allt og sumt.
Samt eru til heimildir um tónlistariðkun á íslandi fyrr á tímum, sérstaklega
trúarlega, og eru elstu heimildir skinnblöð frá elleftu öld. Segja má að þessi
tónlistararfur íslendinga sé í stöðugri endurvinnslu; í Skálholti er talsvert
flutt af verkum samtímatónskálda sem hafa verið beðin um að semja tónlist
er byggir á stefjum í fornu handritunum og er það eitt höfuðeinkenni hinna
árlegu sumartónleika þar.
í Reykholti fer ekki mikið fyrir þessu. Að vísu hefur verið stefnt að því síð-
an árið 2000 að flytja árlega eitt íslenskt tónverk við texta eftir frægasta íbúa
Reykholts fyrr og síðar, Snorra Sturluson, að öðru leyti hefur tónlistin þar
verið býsna kunnugleg. Þess má geta að forföll ollu því að frumflutningnum
í ár á verki eftir Þórð Magnússon var aflýst. Músíkin eftir Clöru og Róbert
Schumann var hinsvegar á sínum stað, einnig Wagner, Finzi, Puccini, Haydn,
Beethoven, Ravel, Schubert, Barkauskas og Chausson. Og það er ekki beint
tónlist sem maður tengir við Reykholt.
Hvað er Reykholt?
En hvað tengir maður við Reykholt? Þegar fyrrnefndur Ástþór Magnússon velti
hlutverki staðarins fyrir sér um árið var tilefnið að séra Geir Waage var mót-
fallinn þeirri hugmynd hans að gera Reykholt að alþjóðlegu friðarsetri og skóla.
Ástþór reiddist og beindi spjótum sínum að sýningunni um Snorra og samtíð
hans eins og áður gat. Samkvæmt honum er Reykholt fyrst og fremst kirkja og
það sem þar fer fram ætti því aðallega að tengjast starfi Þjóðkirkjunnar.
Reykholt er þó ekki bara kirkja, eins og öllum er ljóst sem heimsækja
staðinn. Þar er einnig Snorrastofa sem er fræðasetur, ætlað til rannsókna á
miðaldafræðum og ævi og störfum Snorra Sturlusonar. Snorri bjó í Reykholti
og ritaði Heimskringlu, Snorra-Eddu og að öllum líkindum Egilssögu og eru
textar úr þessum bókum mikilvægir í nýju verkunum á tónlistarhátíðinni;
sérstaklega Snorra-Edda sem hefur orðið tónskáldunum verulegur innblástur.
Tónlist Hildigunnar Rúnarsdóttur, sem frumflutt var í fyrra, er t.d. eingöngu
samin við texta úr Háttatali.
Þar sem Snorra-Edda er helsta heimildin um heimsmynd norrænnar goða-
fræði hlýtur hún að gera Reykholt að einum merkasta sögustað landsins.
Snorra-Edda er hluti af menningararfi okkar; hún er eitt af táknum þess að við
séum söguþjóð. Það getur því ekki talist annað en eðlilegt að heiðnin, og það
sem henni tengist, sé á einhvern hátt til sýnis í Reykholti.
122
TMM 2005 • 3