Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1956, Blaðsíða 201

— 199
1956
fyrirvara mark á þeirri goðsögn, að
fjandinn hafi fundið upp nefndaskip-
anina handa stjórnendum að grípa til,
Þegar ekkert á að gera, mun óhætt að
hafa hitt fyrir satt, hver sem nefnd-
irnar hefur upphugsað, að sá hinn sami
hefur aldrei ætiað þeim þau verk, sem
skjótt og vafningalaust þarf að ljúka.
Störf landlæknisembættisins eru
framar öllu og reyndar eingöngu em-
hættismannsstörf. Mætti vitaskuld
skipta þeim á milli fleiri manna, en þá
fleiri fastra embættismanna og þó ekki
án yfirsýnar eins, er samræmdi störfin
°g bæri höfuðábyrgð á framkvæmd
teirra. Fimm manna heilbrigðisráð í
stað landlæknis, eins og frumvarps-
höfundur hugsar sér, yrði svifaseint til
afgreiðslu þess háttar viðfangsefna,
sem hér að framan voru nefnd dæmi
U|a, en slík eru svo til öll viðfangs-
efni landlæknisembættisins. Og þá
virðuleiki hins nýja „landlæknis“!
Hann mætti aldrei dirfast að taka sjálf-
stæða afstöðu til nokkurs máls —
nema varðandi skýrslugerð — og ef
hann i neyðartilfellum kemst ekki hjá
því að gera það, á hann á hættu að
verða á næsta heilbrigðisráðsfundi
gerður ómerkur afstöðu sinnar af með-
ráðsmönnum sínum, enda þótt hann,
stöðu sinnar vegna, sé líklegastur til,
einn ráðsmanna, að hafa þá sérþekk-
mgu, sem nokkru skiptir fyrir lausn
Þess máls, sem um er fjallað. Slikur
landlæknir er augljóslega fyrirfram
úæmdur til að vera i minnihluta í
hverju stefnumáli, ekki sizt þegar af-
staða er tekin til verklegra fram-
kyæmda í þágu heilbrigðismála. Hann
einn, sem heildaryfirsýnina hefur, á
nióti fjórum sérfræðingum og hver
þeirra með yfirsýn yfir meira eða
minna þröngt sjónarsvið sinnar sér-
greinar. Hvert traust mundu fyrir-
svarsmenn þeirra sérgreina, sem eng-
an fulltrúa eiga í ráðinu, geta borið til
slíks ráðs? Um líkleg vinnubrögð þess,
Þegar gengið yrði frá tillögum um em-
bættaveitingar, er bezt að tala sem fæst.
Helzt kynni það að geta orðið land-
lækninum til hugnunar i umkomuleysi
bans í ráðinu, að geðveikralæknirinn
tylgdi honum við og við að málum og
Pnýddi með lionum minnihlutann.
Framkvæmdarstjórastarf landlæknis
í umboði hins fyrirhugaða heilbrigðis-
ráðs yrði óhjákvæmilega í mýmörgum
tilvikum fólgið í því að framkvæma
það, sem hann, samkvæmt þeklcingu
sinni og reynslu, er gersamlega and-
vígur, jafnvel leggja honum þá kvöð
á herðar að leiðbeina læknum og öðr-
um heilbrigðisstarfsmönnum, sem leita
leiðsagnar hans, með því að útlista
málin ekki eins og hann telur réttast,
heldur á þann hátt, sem hann jafnvel
veit, að fær ekki staðizt. Með þessu
móti yrði hann gerður ómyndugur
gagnvart undirmönnum sínum og til
athlægis sem yfirboðari og leiðsögu-
maður embættislæknastéttarinnar. Eft-
ir tilkomu ráðsins ætti embættislækna-
stéttin í reyndinni engan persónulegan
ábyrgan yfirboðara og enn síður hús-
bónda, sem unnt er að leita hjá halds
og trausts, einnig i trúnaði, þegar svo
ber undir. íslenzk embættislæknastétt
yrði húsbóndalaus og munaðarlaus
embættislæknastétt og að því leyti við-
undur meðal slikra stétta, hvar i heimi
sem er.
Fyrirmyndin.
Skoplegt er, og þó neyðarlegra en
það er skoplegt, að frumvarpshöfund-
ur skuli styðja tillögur sínar um fram-
tiðarskipan yfirstjórnar heilbrigðis-
mála hér á landi við reynslu af þeirri
þróun, sem samsvarandi stjórnsýsla
hefur tekið í Danmörku, en nútiðar-
skipan þessara mála þar í landi hygg-
ur hann sig einkum hafa haft fyrir
augum til fyrirmyndar. Er út af fyrir
sig ekkert við þvi að segja, að héðan
séu sóttar til Danmerkur fyrirmyndir
um þjónustu við almenning, svo vel
sem Danir kunna til þeirra verka. Hef-
ur það og löngum verið gert og að því
er skipan heilbrigðismála varðar að
flestu leyti gefið góða raun. Hitt er
andhælislegra, að umrædd þróun í
Danmörku hefur einmitt verið ná-
kvæmlega þveröfug við það, sem
frumvarpshöfundur hyggur.
Svo vill til, að fyrir eina tíð áttu
Danir sér sitt heilbrigðisráð (Collegi-
um medicum, síðar Sundhedskollegiet)
mjög í líkingu við það, sem fyrir frum-