Þjóðmál - 01.09.2015, Page 53

ÞJÓÐMÁL hausthefti 2015 51
tekið hafa upp ný stefnumið eftir fall kommún-
ismans í mið- og austanverðri álfunni. Í stað
þjóðnýtingaráforma komu önnur sjónarmið
fram, svo sem umhverfisvernd, kvenfrelsi og
andúð á svokallaðri „alþjóðavæðingu“.
Vinstri grænir greindu sig líka frá hinum
þremur aðalflokkunum, því innan flokksins ríkti
miklu meiri eining og samheldni. En lítt hafði
þó reynt á flokksagann, enda hafði flokkurinn
ekki enn sest í ríkisstjórn. Vinstri grænir voru
flokkur Steingríms og hann var svo óskoraður
forystumaður að sagt var að hann yrði for-
maður svo lengi sem hann kysi og að sam-
flokksmenn segðu ekki um hann styggðaryrði,
ekki einu sinni í einkasamtölum. Hann nyti lofs
og aðdáunar í svo ríkum mæli að sumum þætti
jaðra við dýrkun.
Steingrímur hefur löngum átt gott sam-
starf við róttæka systurflokka Vinstri grænna í
Skandinavíu, sérstaklega í Noregi. Þeir flokkar
hafa gjarnan tekið þátt í samsteypustjórnum
sósíaldemókrataflokka í þeim löndum og
var Steingrímur þeirrar skoðunar að róttækir
vinstrimenn ættu að taka höndum saman með
„krataflokkum“ og bjóða upp á vinstribandalög
gegn því sem hann kallaði „hægri öflunum og
frjálshyggjunni“. Í Noregi var mynduð svoköll-
uð rauð-græn ríkisstjórn árið 2005, sem var af
þessum meiði. Steingrímur vildi að farin yrði
sama leið hér heima og myndað bandalag
stjórnarandstöðuflokkanna, Vinstri grænna,
Samfylkingar og Frjálslynda flokksins. Í þessu
sambandi er athyglisvert að Frjálslyndi flokk-
urinn var með, en ýmsir framámenn í þeim
flokki höfðu áður starfað með Sjálfstæðisflokki
og mátti flokkurinn jafnvel kallast klofningsbrot
úr Sjálfstæðisflokki. Steingrími gekk samt betur
að starfa með Guðjóni Arnari Kristjánssyni,
formanni Frjálslyndra, en Ingibjörgu Sólrúnu
Gísladóttur, formanni Samfylkingar, sem tók því
ekkert of vel að mynda bandalag. Þeir Guðjón
væru þó velkomnir til hennar í kaffi. Þar af
leiðandi var talað um „kaffibandalagið“. Ýmsum
þótti kaffið heldur þunnt.
Vinstri grænum hafði vaxið fiskur um hrygg
er nær dró kosningunum 2007. Fylgi jókst,
liðsmönnum fjölgaði og forystusveitin varð
breiðari.
En hverju þakkaði Steingrímur bættan
árangur? Um það fórust honum svo orð:
„Við erum heiðarleg í okkar pólitík, við
reynum að vera sjálfum okkur samkvæm og
fólk ber virðingu fyrir því.“
Niðurstöður kosninganna 2007 máttu heita
mikill sigur fyrir Vinstri græna. Þeir fóru úr 8,8
prósentustigum í 14,3 og þingmennirnir urðu
níu en voru áður aðeins fimm. „Kaffibandalag-
inu“ var slitið fimm dögum eftir kosningarnar
2007 og tilkynnt að Sjálfstæðisflokkur og
Samfylking hefðu hafið myndun nýrrar stjórnar,
en sú stjórnarmyndun tók aðeins örfáa daga.
Síðar kom í ljós að fyrir kosningar höfðu þær
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir og Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir, varaformaður Sjálfstæðisflokks,
rætt stjórnarmyndun. Steingrímur J. Sigfússon
efaðist því um heilindi Ingibjargar Sólrúnar í
svokölluðu kaffibandalagi.
Steingrímur vildi ólmur komast í stjórn og
hringdi því í Geir H. Haarde forsætisráðherra
daginn eftir kosningar. Áður höfðu menn á
vegum Steingríms nefnt þennan möguleika
við Geir. Kröfur Vinstri grænna voru þó svo
fráleitar í huga forystumanna Sjálfstæðisflokks
að samstarf flokkanna kom ekki til greina.
Ýmsum sjálfstæðismönnum hugnuðust þó
vel slíkar „sögulegar sættir“ þrátt fyrir að mun
meiri vilji væri til samstarfs við aðra flokka.
Sjálfstæðisflokkur hafði þá ekki verið í sam-
starfi við sósíalista í heil sextíu ár, eða síðan
nýsköpunarstjórnin fór frá völdum 1947. Ný
stjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar hafði
gríðarmikinn þingstyrk, eða alls 43 þingmenn á
móti 20 í stjórnarandstöðu. Flestum sýndist að í
uppsiglingu væri langt og farsælt samstarf þess-
ara tveggja flokka, sem fjórum árum fyrr höfðu
borist á banaspjót. Allt fór það á annan veg.
Minnihlutastjórnin
Aðeins voru liðnir rúmir 18 mánuðir frá
alþingiskosningum 2007 þegar Steingrímur J.
Sigfússon settist á ráðherrastól. Blágrænn Volvo,
árgerð 1971, með þingeyska einkennisnúmer-
inu Þ-2012, rann í hlað á Bessastöðum. Bifreiðin
staðnæmdist við forsetasetrið og út steig Stein-
grímur. Hann hafði áður haldið út á Bessastaði í
Sagt var að hann yrði formaður svo lengi
sem hann kysi og að samflokksmenn
segðu ekki um hann styggðaryrði, ekki
einu sinni í einkasamtölum. Hann nyti
lofs og aðdáunar í svo ríkum mæli að
sumum þætti jaðra við dýrkun.