Þjóðmál - 01.12.2015, Blaðsíða 62

ÞJÓÐMÁL vetrarhefti 2015 61
að það stæðist stjórnarskrá. En við sann-
færðumst um að afsal fullveldis væri mjög
takmarkað og á mjög afmörkuðu sviði.
Kostirnir virtust vera þeir að Ísland væri að
gerast aðili að viðskiptareglum. Þar var fjór-
frelsið tryggt, þar með talið frelsi til að flytja
fjármuni innan svæðisins.
Þegar kreppan skall yfir eins og fárviðri,
beittu Bretar hryðjuverkalögum á Íslendinga
og forsætisráðherra konungsríkisins lýsti því
yfir að Íslands væri gjaldþrota. Á einni nóttu
gufaði frelsi til fjármagnsflutninga upp. Fram-
kvæmdastjórn ESB, sem er eftirlitsaðili með
því að aðildarþjóðir ESB standi við skuld-
bindingar sínar, bar skylda til að rannsaka
hvort Bretar hefðu brotið reglur. Það gerði
hún ekki. Þvert á móti gerðist hún aðili að
málflutningi eftirlitsstofnunar EFTA (ESA) fyrir
EFTA-dómstólnum gegn Íslandi, og tapaði
þeim málflutningi á eftirminnilegan hátt.
Ég var í lítilli íslenskri sendinefnd, sem átti
þess kost að hitta ráðuneytisstjóra stækkunar-
skrifstofu ESB ásamt sérfræðingum hans í
Brussel fyrir nokkrum árum. Við vorum spurð
af embættismönnunum hvers vegna Íslend-
ingar væru svo mikið á móti því að gerast
aðilar að ESB. Ég tók fram að því gæti ég ekki
svarað, en hins vegar gæti ég upplýst þá
um það hvers vegna ég væri á móti því. Ég
lýsti aðgerðum Breta og spurði svo formæl-
anda þeirra Brusselmanna hvers vegna þeir
hefðu ekki haft fyrir því að rannsaka hvort
bresk stjórnvöld hefðu brotið reglur, eins og
framkvæmdastjórn ESB hefði borið skylda
til. Hann svaraði því til að þegar vinaþjóðir
ættu í hlut, blandaði framkvæmdastjórnin
sér ekki í deilur þeirra, en reyndi að stuðla
að því að þær væru leystar friðsamlega. Ég
spurði þá hvort þeir væru ekki sífellt að
draga aðildarþjóðir ESB fyrir dómstóla fyrir
samningsbrot. Hann brosti vingjarnlega og
sagði að það væri gert nánast í hverri viku.
Ég ítrekaði þá spurningu mína um ástæður
fyrir aðgerðaleysi framkvæmdastjórnarinnar
gagnvart ólöglegum aðgerðum Breta. Þá
varð löng og vandræðaleg þögn.
Þagnir æðstu embættismanna í keisara-
dæmum Kínverja höfðu merkingu. Þær
merktu að komið væri að þröskuldinum að
helgum véum mandarínanna. Handan hans
voru ákvarðanir teknar, en ekki skýrðar.
Alþjóðlegar reglur eru reglur. Hagsmunir
Örlög Grikklands segja sögu, sem minnir á sígildan harmleik. Angela Merkel kanskari Þýskalands vill að skuldir séu skuldir
og öll dýrin í ESB skóginum séu vinir. Wolfgang Schäuble telur að jafnvel vinum beri að greiða skuldirnar sínar. Alexis
Tsipras, forsætisráðherra Grikklands, veit að nei þýðir já.
Alþjóðlegar reglur eru reglur. Hagsmunir eru hagsmunir. Stórþjóðir virða reglur,
ef hagsmunir þeirra leyfa það. Reglur eru frekar ætlaðar smáþjóðum,
og refsivendir einnig. Þótt við eigum að vinna að alþjóðlegum regluverkum og
sýna þeim tilhlýðilega virðingu, ber okkur fyrst og fremst að verja hagsmuni
Íslendinga. Það er sameiginlegt hlutverk þjóðarinnar og stjórnvalda.