Þjóðmál - 01.12.2015, Qupperneq 90

ÞJÓÐMÁL vetrarhefti 2015 89
bætir við, að bankinn hefði átt að taka betri
veð fyrir lánunum til viðskiptabankanna.
En Seðlabankinn setti svipaðar reglur um
veð og seðlabankar annarra landa, jafnvel
nokkru strangari. Hann fór eftir upplýsingum
bankanna um eigið fé þeirra. Hefði hann
látið í ljós efasemdir um það, að skráð eigið
fé viðskiptabankanna væri minna en þeir
veittu sjálfir upplýsingar um og staðfest
var af endurskoðendum þeirra, þá hefðu
bankarnir fallið um leið. Jafnframt varð tap
Seðlabankans miklu meira en ella, vegna
þess að með neyðarlögunum 6. október 2008
var innstæðum í bönkum veittur forgangur
fram yfir aðrar kröfur á bankana, þar á meðal
kröfur Seðlabankans, eins og eðlilegt var til
að koma í veg fyrir áhlaup á bankana og róa
fólk. Í rauninni var það bókhaldsatriði, hvar
tapið af bankahruninu var skráð eins og sést
best, ef við hugsum okkur, að Hæstiréttur
hefði fellt neyðarlögin úr gildi með dómi. Þá
hefði Seðlabankinn fengið miklu meira upp í
kröfur sínar, en ríkissjóður setið uppi með tap
vegna innstæðna (en ríkisstjórnin hafði lýst
því yfir, að innstæður væru tryggðar). Hefði
það breytt einhverju til hins betra?
Ólafur Arnarson leggur slíkt kapp á að kenna
Davíð Oddssyni um allt, sem miður hefur
farið síðustu áratugi á Íslandi, að hann tengir
hann jafnvel við Icesave-samningana, sem
ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur gerði við
Breta og Hollendinga. Ólafur telur upp ýmis
mistök Seðlabankans undir stjórn Davíðs,
sem hann telur vera, og segir síðan:
„Á tímabili óttuðust ýmsir að Icesave myndi
leggja gríðarlegar byrðar á herðar íslenskra
skattgreiðenda. Seðlabankinn var í hópi
þeirra, sem vildu að íslensk stjórnvöld
gengjust í ábyrgð fyrir hundruðum millj-
arða vegna Icesave“ (bls. 96–97).
Hér hefði Ólafur mátt nefna, að sá Seðla-
banki var undir stjórn Más Guðmundssonar.
Davíð Oddsson skrifaði forsætisráðherra hins
vegar svohljóðandi bréf 22. október 2008:
„Er það virkilega svo að íslensk stjórnvöld
ætli án lagaheimildar að taka á sig stór-
kostlegar erlendar skuldbindingar að kröfu
Breta o.fl. Slíkar byrðar myndu sliga íslensk-
an almenning sem ekkert hefur til saka
unnið; seinka endurreisn íslensks efna-
hagslífs og tryggja lágt mat matsfyrirtækja
um langa hríð. Reyndar þykir mér með
ólíkindum ef íslensk stjórnvöld taka á móti
breskri sendinefnd meðan Bretland hefur
íslenska starfsemi opinberlega á lista með
fáeinum mestu fjöldamorðingjum sögunnar.“
Þetta bréf var birt í Morgunblaðinu 5.
júlí 2009. Davíð barðist síðan sem ritstjóri
Morgunblaðsins hart gegn öllum þremur
Icesave-samningunum, eins og alkunna er.
Ólafur Arnarson tengir ekki aðeins Icesave-
samningana við Davíð, þótt hann væri þeim
andvígur, heldur líka við einn aðalsamninga-
manninn, Svavar Gestsson:
„Upphefð Svavars í utanríkisþjónustunni
varð fyrir tilstuðlan Davíðs Oddssonar
þáverandi forsætisráðherra“. (bls. 140)
Hið rétta í því máli er, að Svavar hugsaði
sér til hreyfings, þegar Alþýðubandalagið var
að liðast í sundur haustið 1998, eins og hann
tæpir á í sjálfsævisögu sinni (Hreint út sagt,
bls. 339), þótt hann segi þar ekki alla söguna.
Svavar skýrði Geir H. Haarde frá áhuga sínum
á því að ganga í utanríkisþjónustuna. Geir bar
þetta undir Davíð, sem kvaðst ekki leggjast
gegn ráðningu Svavars þangað. En hann átti
ekkert frumkvæði að henni. Við svo búið réði
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra Svavar
til starfa. Ólafur rifjar einnig upp, að Davíð
hafi opinberlega vitnað í Mervyn King, seðla-
bankastjóra Bretlands, sem hafi í símtali verið
sammála sér um, að íslenska ríkið ætti ekki að
semja um greiðslur til Breta og Hollendinga í
Icesave-málinu:
Ólafur Arnarson leggur slíkt kapp á að kenna Davíð Oddssyni um allt,
sem miður hefur farið síðustu áratugi á Íslandi, að hann tengir hann
jafnvel við Icesave-samningana, sem ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur
gerði við Breta og Hollendinga.