Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2004, Page 92

Múlaþing
gengu þau í hjónaband frá heimakirkju
brúðarinnar, sem þó var talið hlýða á
þessum tíma, og brúðkaupið fór fram frá
Breiðavaði, en þangað hafði ijölskyldan frá
Dalhúsum flutt skömmu fyrir 1840. Ungu
hjónin komu svo á Jökuldalinn vorið 1850
og settust að í Hjarðarhaga. Munu þau hafa
búið í sambýli við foreldra hennar og
bróður sem Jón hét, en kona hans var
Guðlaug Sigmundsdóttir, systir Helgu
húsfreyju í Sænautaseli um þessar mundir,
en þær voru úr Skriðdal ættaðar. Fyrsta barn
þeirra hjóna fæddist svo í Hjarðarhaga hinn
20. júlí og var skírt Eyjólfur í höfuð afa síns
í móðurættina.
Heiðarbýlið Veturhús
Víst mun vera að ekki mun Björn
Gíslason hafa ætlað sér að búa lengi í
sambýli með öðrum ef taka á mið af
sögusögnum. Hefur viljað hafa meira
olnbogarými en það, og sjálfsagt verið á
höttunum eftir jarðnæði ef eitthvað myndi
losna. Vorið 1855 höfðu þeir Björn og Einar
Bessason í Veturhúsum í Heiðinni, sem þar
hafði búið tvö síðustu árin, jarðaskipti og
fluttist Einar þá að Hjarðarhaga með
fjölskyldu sína, en Björn og fjölskylda að
Veturhúsum. Vegna þessara jarðaskipta skal
þess getið að ólíklegt verður að telja að þau
Einar Bessason og kona hans Lilja
Vigfúsdóttir sem bæði voru Þingeyingar,
hafi haft einhvern rétt umfram Björn til að
búa í Hjarðarhaga, bæði aðkomin í
hreppinn, því víst er að Ólöf hafði allan rétt
umfram þau til að búa þar, enda borin þar
og barnfædd. Að Björn, sem sumir telja að
hafi átt nokkuð undir sér, skyldi ekki veigra
sér við að setjast að á heiðarbýli, segir sína
sögu um hvert álit menn höfðu þá á
heiðarbúskapnum, en þar lifðu menn sem
annarsstaðar á sauðfé, og hlunnindi voru af
silungsveiði í vötnum.
í Veturhúsum hafði byggð hafist árið
1846 og var býlið byggt í landi
Hákonarstaða. Vorið 1856 fæddist þeim
hjónum í Veturhúsum dóttir sem hlaut
nafnið Kristín, sem var nafn ömmu hennar í
móðurætt. Þar með voru börnin orðin tvö og
urðu ekki fleiri. Svo virðist sem
búskaparlag Björns í Veturhúsum hafi vakið
athygli fyrir góðan afrakstur, og honum hafi
búnast þar vel, og er nefnt sem dæmi góður
og mikill heyskapur og drjúg silungsveiði.
Þegar Björn var farinn að búa í
Veturhúsum leið skammur tími þar til þau
Bergur og Kristín komu til hans frá
Skjöldólfsstöðum, en þar höfðu þau verið
frá því þau fóru frá Gagurstöðum
(Gauksstöðum) vorið 1852, og var hann
vinnumaður, en hún húsmennskukona, og
var það jafnan svo meðan bæði lifðu. Þeim
varð ekki barna auðið, en á þeirra snærum
voru þegar hér var komið tvær fósturdætur:
Dótturdóttir Bergs, að nafni Kristín
Jónsdóttir, sem fædd var á Fljótsbakka í
Eiðaþinghá 1851, og fylgdi hún þeim alla
tíð síðan, en hún varð skammlíf, og einnig
sonardóttir Bergs, Jóhanna Björg
Jónasdóttir, sem fædd var í Klúku í
Fljótsdal 1842. Hún fermdist hjá þeim vorið
1857 og fékk góðan vitnisburð, - kann og
skilur prýðilega, Hún fór að vinna fyrir sér
strax eftir fermingu eins og siður var meðal
fátækra unglinga, og var vinnukona á
Aðalbóli 1859-60. Hún mun hafa verið í
Möðrudal 1863 og Grímsstöðum á Fjöllum
1864 og segir síðar af henni.
Vorið 1860, hinn 26. maí lést Ólöf
húsfreyja, og ekkert kemur fram um
dánarorsök, enda er það sárasjaldan sem
prestar fara út í slíkt, enda hafa þeir
sjálfsagt oftast verið lítt færir að greina
sjúkdóma. Björn bjó þó áfram með fólki
sínu, og má ætla að Kristín kona Bergs sem
jafnan var nefnd húsmennskukona, hafi séð
90