Saga - 2015, Blaðsíða 41

svallveislum og klámmyndatökum. ekki einungis virtist tilvist ljós-
myndanna renna stoðum undir þessar sögusagnir heldur veittu sög-
urnar um keflavíkurflugvöll myndunum aukið aðdráttarafl.103 eftir
að rannsókn málsins lauk orðaði grínblaðið Spegillinn það svo að eft-
irtektarvert væri að þarna hefði vara fallið í áliti „við það að reynast
útlend, en ekki innlendur iðnaður“.104
Í klámmyndamálinu 1949, líkt og í kynörvunarlyfjamálinu 1952,
birtist ljóslega hin kynbundna þjóðernisorðræða sem setti mark sitt
á baráttuna gegn hernaðarsamstarfi Íslendinga við Bandaríkjamenn
í og eftir seinni heimsstyrjöld. Bæði málin voru knúin áfram opin-
berlega af þeirri ógn við framtíð íslensks þjóðernis sem talin var
stafa af kynferðislegu samneyti „verðandi íslenskra mæðra“ við
bandaríska karla á keflavíkurflugvelli, og ekki síður af tilraunum
pólitískra afla til að notfæra sér þessa ógn og kynda undir henni. við
þessum málflutningi urðu stjórnvöld að bregðast og reyna að slá
áróðursvopnin úr höndum andstæðinga sinna. Áþreifanleg sönnun-
argögn skiptu þó aðeins máli upp að ákveðnu marki. Árið 1954 kom
út bókin Skammdegi á Keflavíkurvelli, þar sem Steingrímur St. Th.
Sigurðsson sagði frá reynslu sinni sem starfsmaður á flugvellinum.
Í bókinni er meðal annars fullyrt að þar tíðkist myndatökur af
kynlífi íslenskra stúlkna og erlendra starfsmanna og einnig er ýjað
að byrlun kynörvunarlyfja.105 Rannsóknarniðurstöður yfirvalda í
málunum tveimur bundu því ekki enda á sögusagnir um kynörv-
unarlyf og klámmyndatökur á keflavíkurflugvelli.
Söguleg staða harðkjarnakláms á jaðri samfélagsins gerir það að
verkum að heimildir um framleiðslu þess, dreifingu og neyslu eru
oft af skornum skammti.106 Lítið er því vitað um innflutning eða
svarti pétur 39
103 Sigurbergur Hávarðsson bar til dæmis við yfirheyrslu að þegar Hannes Pálsson
afhenti honum myndaseríu fyrst hefði hann látið það fylgja að myndirnar væru
þær sömu og skrifað hefði verið um í Mánudagsblaðinu. ÞÍ. SR FA6/85. Mál nr.
3857–3859/1949. Skýrsla rannsóknarlögreglunnar í Reykjavík 12. maí 1949.
104 „Ruslakistan“, Spegillinn 1. júlí 1949, bls. 98. ef til vill átti þessi staðreynd þátt
í því að ekkert var fjallað um klámmyndamálið í Mánudagsblaðinu eftir að
rannsókn þess hófst. Spegillinn var eina óflokkspólitíska blaðið sem tjáði sig
um klámmyndamálið eftir að það komst í hámæli.
105 Steingrímur St. Th. Sigurðsson, Skammdegi á Keflavíkurvelli. (Reykjavík: höf-
undur 1954), bls. 5–6.
106 Um erfiðleika við heimildaöflun í klámrannsóknum sjá t.d. Walter kendrick,
The Secret Museum, bls. 78–79, Lisa Z. Sigel, Governing Pleasures, bls. 6–8, og
Lisa Z. Sigel, „Introduction“, bls. 4–5.
Saga haust 2015 umbrot.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 26.11.2015 11:00 Page 39