Saga - 2015, Page 94

Akureyri sagði: „Howell var Íslandsvinur mikill og gerði sjer allt far
um að vekja eftirtekt á því í einglandi og auka ferðastrauminn
hingað.“57
Umræddar hópferðir má telja til nýjunga í ferðamennsku hér á
landi og hafa þær tvímælalaust stuðlað að fjölgun erlendra ferða -
manna. Má ætla að árlegur fjöldi þeirra hafi verið kominn upp í
nokkur hundruð um aldamótin.
1901–1914: Tími menningarferðamennsku
Í byrjun tuttugustu aldar hélt erlendum ferðamönnum áfram að
fjölga, að líkindum hraðar en nokkru sinni. Í fréttablöðunum er oft
tekið fram að „fjöldi útlendra ferðamanna“ eða „margt skemti-
ferðamanna“ hafi komið með póstskipinu og öðrum millilandaskip-
um og oft sjást tölur á bilinu 20–30 eða fleiri í hvert sinn. Þá eru
ónefndir þeir sem komu með skemmtiferðaskipum en þeir skiptu
hundruðum árlega og voru vel yfir þúsund þegar mest var. Að
farþegum skemmtiferðaskipanna frátöldum var enskumælandi
ferðafólk — flest breskt og þá einkum enskt — sem fyrr fjölmennast
en þýskumælandi ferðamenn voru að öllum líkindum hlutfallslega
mun fleiri en áður. Þegar farþegar skemmtiferðaskipanna eru taldir
með er trúlegt að hinir þýskumælandi hafi haft vinninginn frá og
með árinu 1905 en þá urðu heimsóknir þýskra skemmtiferðaskipa
árviss viðburður.
Í þessum hluta greinarinnar verður sjónum annars vegar beint
að farþegum skemmtiferðaskipanna og hins vegar að ferðamönnum
sem komu til landsins vegna áhuga á bókmenntum eða að minnsta
kosti fyrir áhrif frá bókmenntum, rithöfundum eða fræðimönnum.
Fyrrnefndi hópurinn er mjög sýnilegur og afmarkaður, jafnvel svo
að kasta má tölu á hann af nokkurri nákvæmni. Aftur á móti er erfitt
að henda reiður á síðarnefnda hópnum og engin leið að átta sig á
stærð hans með neinni vissu. en óneitanlega gætir þarna skörunar
því margir farþeganna á skemmtiferðaskipunum höfðu haft kynni
af landinu í gegnum bókmenntir sem höfðu Ísland að sögusviði.
Báðir hóparnir eiga það sammerkt að tilheyra grein ferða mennsk -
unnar sem kenna má við menningu, þ.e. menningarferða mennsku
(e. cultural tourism) eða menningartengda ferðaþjónustu. Menn -
arnþór gunnarsson92
57 Bjarki 16. júlí 1901, bls. 107. Sjá einnig Ísafold 10. júlí 1901, bls. 183, og Stefni 13.
júlí 1901, bls. 62–63.
Saga haust 2015 umbrot.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 26.11.2015 11:00 Page 92