Saga - 2015, Page 147

Um víðan völl
eins og áður sagði byggir Sveitin í sálinni að hluta til á fyrri rann-
sóknum eggerts en meðal helstu verka hans eru Saga Reykjavíkur
1940–1990. Borgin, sem Iðunn gaf út árið 1998, Trésmíðafélag
Reykjavíkur 100 ára, sem kom út árið 1999, og Undir bárujárnsboga.
Braggalíf í Reykjavík 1940–1970, sem kom út hjá JPv árið 2000 og var
endur útgefin með myndaviðauka árið 2013. Að baki þessum bókum
liggur mjög mikil rannsóknarvinna, einkum tengd atvinnusögu og
dægurmenningu í Reykjavík á tuttugustu öld. Þessar rannsóknir
endurspegla vel efnistökin í Sveitin í sálinni. Í kaflanum „Á mörkum
tveggja heima“ er fjallað um veruleika þeirra sem voru að alast upp
á þeim miklu breytingatímum sem sagan spannar. Sagt er frá því
hvernig atvinnulíf og uppeldi fléttaðist saman og hvernig bæði
byggðaþróun og félagslegar aðstæður höfðu áhrif á þessa þætti.
eggert dregur fram athyglisverð atriði í þessu sambandi: „Á meðan
meginíbúðarbyggðin í Reykjavík rúmaðist t.d. að mestu á afar tak-
mörkuðu svæði voru krakkar í tengslum við helstu athafnasvæði
höfuðstaðarins og þar með atvinnustarfsemina í bænum. víða voru
fyrirtæki og heimili í sama húsi“ (bls. 38).
Áhugavert hefði verið að sjá eggert fara lengra inn í þessa
umræðu en einn helsti galli bókarinnar er hversu sjaldan upplýsing-
ar eru settar í hugmyndafræðilegt samhengi eða tengdar við kenn-
ingar í hug- eða félagsvísindum. Auðvitað er slíkt ekki alltaf auðvelt
þegar um yfirlitsrit er að ræða og yrði þá væntanlega alltaf á kostn -
að einhvers annars, en ég tel engu að síður að slíkar tengingar hefðu
gefið bókinni meira innihald og meira vægi í fræðilegu samhengi.
Stundum virðist áherslan á að koma fullmörgu að leiða til þess að
frásögnin verður yfirborðskennd og upptalningasöm. Sérstaklega á
þetta við í köflunum „Sveit-Þorp-Bær-Borg“ og „Tengslin við mold-
ina“. Í fyrrnefnda kaflanum kemur eggert til dæmis inn á hvernig
hugmyndir ebenezers Howard um garðaborgina (Garden Cities of
Tomorrow, 1902) höfðu áhrif á hugmyndir um þróun og skipulag
Reykjavíkur, án þess að gera grein fyrir því hvað fólst í þessum hug-
myndum. Það sama á við um umfjöllun um hringbrautina sem
áformað var, samkvæmt tillögu í bæjarstjórn árið 1927, að byggja í
kringum meginkjarna byggðarinnar. Þær hugmyndir áttu sér er -
lend ar fyrirmyndir og hefði verið áhugavert að vita meira um
mögu legar forsendur og afleiðingar slíks skipulags.
í sálinni 145
Saga haust 2015 umbrot.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 26.11.2015 11:00 Page 145