Saga - 2015, Qupperneq 168

Þótt hér sé ekki dregin upp mynd af fórnarlambi er ljóst að Gunnlaugur
rakst nokkrum sinnum utan í kerfið. Stundum urðu árekstrar vegna þess að
yfirvöldum eða áhrifamönnum líkaði ekki það sem Gunnlaugur teiknaði,
t.d. þegar Jónasi frá Hriflu og fleirum mislíkaði viðbygging Gunnlaugs við
Landsbankann (bls. 60–61) og þegar Davíð Stefánsson, sem hafði beitt sér
fyrir byggingu bókasafns á Akureyri, kvartaði undan því að Amtsbóksafnið
hefði verið byggt í „hversdagslegum kassastíl“ (bls. 134). Í öðrum tilfellum
galt hann þess að stjórnvöld voru óskilvirk. Þannig missti hann af tækifæri
til að vera fulltrúi Íslands í ráðgjafarhópi vegna byggingar aðalstöðva
Sameinuðu þjóðanna í New york árið 1947 (bls. 104). Nokkrum árum síðar,
á sjötta áratugnum, urðu haftastefna og fjárskortur til þess að ekkert varð af
byggingu nýrra höfuðstöðva Áfengis- og lyfjaverslunar ríkisins (bls. 119).
Og síðasta stóra verkefni Gunnlaugs, hönnun nýs Borgarbókasafns í
kringlunni, lenti (því miður) fullklárað ofan í skúffu vegna þess að stjórn-
völd skiptu um skoð un (bls. 144–149).
Texti Péturs er látlaus, blátt áfram og laus við tilþrif og flækjur og yfir -
leitt tekst honum vel að setja verk Gunnlaugs í viðeigandi samhengi án
ástæðu lausra útúrdúra. Á því eru þó fáeinar undantekningar. Umfjöllun um
hús eftir edvard Heiberg í Lyngby virðist fullítarleg (bls. 22–23). eins sýnist
mér að vel hefði mátt sleppa frásögninni af Bárði sem áður átti landið við
Höfða í Mývatnssveit (bls. 46), þar sem Héðinn valdimarsson byggði sér
sumarbústað eftir teikningu Gunnlaugs. Annars staðar mætti svo láta aðeins
meiri fróðleik fylgja með, t.d. um byggingu Háskólabíós. Hvers vegna taldi
Háskólinn sig þurfa kvikmyndahús sem tæki allt að þúsund manns í sæti
árið 1954 (bls. 123)? en þetta er auðvitað bara smámunir enda er bókin í
stuttu máli sagt vönduð og heilsteypt. Hugsanlega hefðu einhverjir viljað
setja ævi og störf Gunnlaugs í annarskonar samhengi og nálgast framlag
hans með öðrum hætti en hér er gert en þá hafa þeir, allavega eftir því sem
næst verður komist, góðan grunn að byggja á.
Ragnheiður Kristjánsdóttir
ritdómar166
Saga haust 2015 umbrot.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 26.11.2015 11:00 Page 166