Fréttablaðið - 09.04.2022, Blaðsíða 114

Hann minnir á innra
lífið í verkinu og ég hef
abstrakt hlutverk,
minni á að við erum í
leikhúsi þar sem má
nota marga miðla.
Ilmur
Borgarleikhúsið frumsýnir í
kvöld, laugardaginn 9. apríl,
leikritið Fyrrverandi eftir Val
Frey Einarsson sem jafnframt
leikstýrir. Ilmur Stefánsdóttir
gerir leikmynd og búninga.
kolbrunb@frettabladid.is
Valur Freyr segir nokkurn aðdrag-
anda vera að verkinu, þau Ilmur,
sem eru hjón, eigi stóran vina- og
kunningjahóp. „Fyrir nokkrum
árum kom hrina af skilnuðum
innan þessa hóps, sumir höfðu
jafnvel verið saman í áratugi. Þessir
skilnaðir komu manni mjög á óvart
og svo skildu foreldrar Ilmar eftir 48
ára hjónaband. Eitt kvöldið vorum
við í matarboði þar sem voru þrjú
pör með nýjum mökum og þau töl-
uðu bara um fyrrverandi, um erfið
samskipti og gríðarlega flókið fjöl-
skyldumynstur. Þá fór ég að hugsa:
Er yfirhöfuð hægt að skilja ef maður
er með börn? Er hægt að losna við
fyrrverandi úr taugakerfinu? Ef
maður hefur verið illa svikinn er
þá hægt að finna traustið aftur? Er
hægt að elska aftur án þess að vera
með neyðarútgang?
Ég fór að skoða alls konar fyrir-
lestra og tók viðtöl við um tuttugu
manns sem hafa skilið og eru með
nýjar fjölskyldur. Þetta fólk var á
mismunandi aldri og á mismunandi
stigum sambanda. Svo skall Covid
á og ég sagði Brynhildi Guðjóns-
dóttur leikhússtjóra frá þessu verk-
efni og hún sagðist vilja taka það til
sýningar.“
Grátbroslegt verk
Fyrrverandi er þriðja leikverk Vals
Freys og fyrsta verkið í átta ár en
hann hefur áður skrifað Tengdó og
Dagbók djasssöngvarans. „Þetta er
grátbroslegt verk eins og lífið er.
Þar er undirliggjandi heimsenda-
upplifun fólks enda er það búið að
missa það sem það átti, en þetta er
líka fyndið verk,“ segir Ilmur.
Leikarar eru Þórunn Arna Krist-
jánsdóttir, Jörundur Ragnarsson,
Vala Kristín Eiríksdóttir, Þorsteinn
Bachmann, Katla Margrét Þorgeirs-
dóttir, Halldór Gylfason og Árni Þór
Lárusson.
Verkið var í þróun á æfingaferlinu.
„Að skrifa er ekki ólíkt því að leik-
stýra. Maður er að skapa og móta en
svo kemur leikhópurinn með ýmis-
legt að borðinu og í sameiningu
fundum við tungumál sýningar-
innar,“ segir Valur Freyr. „Þetta hefur
verið mikil þerapía hjá okkur, ekki
hafa allir gengið í gegnum skilnað í
þessum hópi en margir samt.“
Fólk af holdi og blóði
Valur Freyr og Ilmur reka fyrir-
tækið CommonNonsense ásamt
Davíð Þór Jónssyni tónlistarmanni
en hann skapar tónlist Fyrrverandi
ásamt Sölku Valsdóttur sem einn-
ig skapar hljóðheim. „Við höfum
unnið sýningar saman frá árinu
2002,“ segir Ilmur. „Við höfum verið
með spunavinnu sem hefur þróast í
ýmsar áttir, en alltaf hefur vinnan
verið leit að tungumáli þar sem
hljóð, mynd og fólk talar saman. Í
þessu verki hefur það hjálpað okkur
mikið að fá til liðs Önnu Kolfinnu
Kuran sem sér um sviðshreyfingar,
en hún er með ballettbakgrunn
auk þess að vera menntuð í per-
formance-listum í New York. Hún
aðstoðaði okkur mikið við að finna
rétta tungumálið.“
Um samvinnu þeirra Vals Freys
í sýningunni segir Ilmur: „Ég er
myndlistarkona og Valur er leik-
ari, leikskáld og leikstjóri. Hann
minnir á innra lífið í verkinu og
ég hef abstrakt hlutverk, minni á
að við erum í leikhúsi þar sem má
nota marga miðla. Við minnum svo
hvort annað á að þarna er fólk af
holdi og blóði með raunverulegar
tilfinningar og líf en þar sem þetta
er leikhús þarf að skrúfa aðeins upp
í veruleikanum.“ ■
Heimsendaupplifun fólks
Ilmur gerir
leikmynd og
búninga og
Valur Freyr er
höfundur og
leikstýrir.
FRÉTTABLAÐIÐ/
EYÞÓRTÓNLIST
Voces Thules flutti tónlist eftir
Svein Lúðvík Björnsson, Arngerði
Maríu Árnadóttur, Eggert
Pálsson og fleiri
Salurinn í Kópavogi
Þriðjudaginn 5. apríl
Jónas Sen
Þjóðminjasafnið fékk andlits-
lyftingu árið 2004. Skömmu síðar
fjallaði Guðni Elísson um þessa
breytingu í grein í Ritinu, og bar
stemninguna þá saman við safnið
áður. Hann sagði að á æskuárum
sínum hafi hann alltaf skammast
sín þegar hann fór með útlendinga
í safnið. Myrkur og drungi hafi ein-
kennt andrúmsloftið, sem ekki hafi
verið aðlaðandi. Greinilegt hafi
verið að „tækifærin gengu Íslend-
ingum sífellt úr greipum …“
Myrkur og drungi
Mér varð hugsað til þessara orða á
tónleikum sönghópsins Voces Thu-
les sem fagnar þrjátíu ára afmæli
um þessar mundir. Tónleikarnir
voru haldnir í Salnum í Kópavogi á
þriðjudagskvöldið og voru nokkuð
misjafnir. Megnið af tónlistinni var
ættað aftan úr öldum og var stemn-
ingin myrk og drungaleg. Það getur
auðvitað haft sinn sjarma, en þá
hefði f lutningurinn þurft að vera
almennilegur.
Salurinn í Kópavogi er frábært
hús, en endurómunin þar fremur
lítil sem hentar órafmögnuðum
söng ekkert sérstaklega vel. Voces
Thules samanstóð að þessu sinni
af þeim Einari Jóhannessyni, Eiríki
Hreini Helgasyni, Eggerti Pálssyni,
Eyjólfi Eyjólfssyni, Pétri Húna
Björnssyni og Sigurði Halldórs-
syni. Þeir eru misgóðir söngvarar,
svo vægt sé til orða tekið. Sumir eru
vanir og skólaðir sviðsmenn, aðrir
ekki. Það hefði kannski verið í lagi
ef þeir óskóluðu hefðu haft vit á að
syngja bara í samsöng, en svo var
ekki.
Neyðarlegur söngur
Eggert Pálsson er frábær slagverks-
leikari í Sinfóníunni, en söngvari
er hann ekki. Því miður var hann
mest áberandi söngvarinn á tón-
leikunum, og var útkoman ámátleg.
Hann hafði enga rödd og í þurrum
hljómburðinum var útkoman allt að
því neyðarleg.
Ástæðan fyrir því að Eggert var
svo oft forsöngvari var að töluvert
af tónlistinni var eftir hann sjálfan.
Laglínurnar voru vissulega áheyri-
legar, en þær drukknuðu í slæmum
söngnum. Gaman væri að heyra þær
sungnar af atvinnumanni.
Mistækur hljóðfæraleikur
Hljóðfæraleikurinn var líka hálf
aumingjalegur. Einar Jóhannesson
er magnaður klarínettuleikari, en
hér spilaði hann ósköp varfærnis-
lega á hörpu. Eyjólfur lék fremur
viðvaningslega á f lautu og sama
gerði Eggert með vafasömum
árangri.
Tvö verk voru frumf lutt á tón-
leikunum. Agnus dei eftir Svein
Lúðvík Björnsson missti marks,
það var of f lókið fyrir mistæka
söngvarana og hljómburðurinn
fór því ekki vel. Gekk ég í gljúfrið
dökkva eftir Arngerði Maríu Árna-
dóttur var meira spennandi, enda
einfaldara og hópurinn réð betur
við það.
Af einhverjum ástæðum var tón-
leikaskráin ekki prentuð, heldur
bara QR-kóði sem maður átti að
skanna í anddyrinu. Þetta var
bagalegt. Það var pirrandi að þurfa
alltaf að rýna í símann til að vita
hvað verið var að syngja. Á einum
tímapunkti vissu söngvararnir
sjálfir ekki hvað var næst og þurftu
að spyrja áheyrendur! Segja má að
þessi vandræðagangur hafi ein-
kennt megnið af þessari undarlegu
dagskrá í heild, og olli hún miklum
vonbrigðum. ■
NIÐURSTAÐA: Tónleikarnir voru
ekki góðir.
Tækifærin gengu þeim
úr greipum
Voces Thules fagnar þrjátíu ára af-
mæli um þessar mundir. MYND/AÐSEND
Bir
t m
eð
fy
rir
va
ra
um
pr
en
tvi
llu
r.
He
im
sfe
rð
ir
ás
kil
ja
sé
r r
étt
til
le
iðr
étt
ing
a á
sl
íku
. A
th
. a
ð v
er
ð g
etu
r b
re
yst
án
fy
rir
va
ra
.

Finnum rétta taktinn
25. ágúst í 11 nætur
með Kollu Grasa á Krít
595 1000 www.heimsferdir.is
Verð frá kr.
359.900
Kolbrún Björnsdóttir
aaaaa Myrion Beach Hotel
54 Menning 9. apríl 2022 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐMENNING FRÉTTABLAÐIÐ 9. apríl 2022 LAUGARDAGUR