Úrval - 01.08.1947, Side 13

LIFANDI RANNSÓKNARTÆKI
11
ír vísindamenn kalla vatnsflug-
una lifandi tilraunaglas. Með
því að lita næringar- eða lyfja-
vökva, sem flugunni eru gefn-
ir, má fylgjast með því, hvernig
líkaminn nýtir vökvann og
hvernig hann breiðist út um
líkamann.
Kanínur eru ákaflega mikið
notaðar sem tilraunadýr, enda
eru þær orðlagðar fyrir frjó-
semi. Sem dæmi má nefna að
þær eru notaðar til að prófa,
hvort konur eru þungaðar.
Þvagi úr konunni er dælt inn í
óspjallaða meykanínu. Ef kon-
an er þunguð, eru efni í þvagi
hennar, sem hafa áhrif á eggja-
kerfi kanínunnar. Prófið er 97 %
öruggt. Hægt er að nota sömu
kanínuna nokkrum sinnum með
fárra vikna millibili.
Margar merkilegar uppgötv-
anir á sviði læknavísindanna
hafa orðið til við dýratilraunir.
Insúlínið, sem heldur sykursýk-
inni í skefjum, fannst við til-
raunir á hundum. Þrjátíu hund-
ar létu lífið í þessum tilraunum,
sem síðan hafa bjargað miljón-
um mannslífa. Tuttugu og fjór-
ir kettir urðu að þola píslar-
vættisdauða áður en tókst að
fullkomna stállungað, sem hef-
ir bjargað mörgum mæniveikis-
sjúklingum frá bráðum hana.
Margar mýs urðu að láta lífið
áður en fullreyndur var lækn-
ingamáttur súlfalyfjanna.
Af öðrum mikilvægum upp-
götvunum, sem gerðar hafa
verið með dýratilraunum,
eru penicillinið, streptomycinið,
bóluefnið gegn bólusótt og mót-
eitrið gegn malaríu. Margir
hvolpar fengu bogna fætur við
tilraunirnar, sem leiddu til upp-
götvunar D-vítamínsins, en það
hefir orðið til að forða miljón-
um barna frá beinkröm.
Skordýr eru mikið notuð við
erfðarannsóknir. Margar merki-
legustu niðurstöður erfþafræð-
innar eru fengnar við athuganir
á ávaxtaflugum. Æfi þeirra er
svo stutt, að á skömmum tíma
fæðast og deyja margar kyn-
slóðir.
Sjimpansinn, sá apinn, ermest
líkist manninum að skynsemi,
er mjög dýrt en verðmætt til-
raunadýr. Margar mikilvægar
upplýsingar um mænuveiki,
lungnabólgu og kvef hafa feng-
izt með tilraunum á sjimpöns-
um, og mörg lyf hafa verið
reynd á þeim. Einnig hafa þeir
verið notaðir við rannsóknir á
eiturlyfjanautn. Þegar sjimp-
ansar venjast á notkun eitur-
2*