Úrval - 01.12.1948, Side 83

BALZAC
81
hafi. Til þess að auka höfuðstól-
inn, seldi Balzac birgðirnar af
La Fontaine og Moliére með tals-
verðum afslætti, þannig að hann
fékk tuttugu og tvö þúsund
franka fyrir hin tvö þúsund og
fimm hundruð eintök. Þetta
jafngilti níu frönkum fyrir ein-
takið, í stað tuttugu, eins og
ákveðið hafði verið upphaflega.
En hann var mjög þurfandi fyr-
ir peningana, og undirritaði
samninginn, án þess að leggja
neitt upp úr því, að kaupandinn
Baudouin, greiddi honum tutt-
úgu og sjö þúsund franka með
víxlum á tvo bóksala, í stað-
inn fyrir að borga tuttugu og
tvö þúsund út í hönd. Balzac
sá aðeins fimm þúsund frank-
ana, sem umfram voru, og gleypti
þegar agnið, án þess að taka
eftir önglinum. Öngullinn var
ekki lengi að segja til sín. Þeg-
ar Balzac krafði bóksalana um
andvirði víxlanna, urðu báðir
gjaldþrota. Þar sem hann var
sjálfur skuldum vafinn, gat
hann ekki beðið eftir úrslitum
gjaldþrotaskiptanna og ákvað
að taka bókabirgðir annars
skuldunautsins í sína vörzlu.
í stað þess að fá greiðslu í reiðu-
fé, hlaut hann ósköpin öll af
verðlausum, gömlum bókum eft-
ir Gessner, Florian, Fénelon og
Gilbert, en bækur þessar höfðu
legið rykfallnar í bókaskemm-
unni árum saman.
Þrátt fyrir hina óglæsilegu
reynslu liðins tíma, reyndi
Balzac enn að bjarga gjaldþroti
með því að gera það enn stór-
kostlegra. Þegar útgáfufyrir-
tækið var að færast í kaf, festi
hann prentvél við það sem flot-
holti, og þegar hún tók líka að
sökkva, reyndi hann að halda
henni á floti með letursteypu.
Hinn 8. september 1827, þeg-
ar prentsmiðjan var að syngja
sitt síðasta vers, var nýtt félag
stofnað, og voru hluthafar í því
þeir Barbier og Lorant nokkur.
Hið nýja félag átti að verða
glæsilegt fyrirtæki. Balzac und-
irbjó skrautlegan bækling, þar
sem allar leturtegundir, er fyr-
irtækið átti að framleiða, voru
sýndar á smekklegan hátt. En
undirbúningnum að verðalistan-
um var varla lokið, þegar Bar-
bier tilkynnti allt í einu, að hann
ætlaði að ganga úr félagsskapn-
um. Áður en skipið gæti lagt
úr höfn, var það að því komið
að sökkva. Enn einu sinni reynd-
ist frú de Berny bjargvættur á
neyðarstund. Hún taldi eigin-
mann sinn á að gera hana að
fjárhaldsmanni sínum, og tók
þegar að sér hlut Barbiers.
En það var um seinan. Glæsi-
legi verðlistinn var ekki tilbú-
inn í tæka tíð, og lánardrottnar
fyrirtækisins, sem höfðu orðið
skelkaðir við brottför Barbiers,
gerðu aðsúg að félaginu. Hinn
6. apríl 1828 varð þetta þriðja
fyrirtæki gjaldþrota, enda þótt
ætlunin hefði verið að það starf-
aði í tólf ár. Balzac varð gjald-
þrota, gjaldþrota í þrennum
skilningi — sem útgefandi,.