Úrval - 01.12.1948, Side 89

BALZAC
87'
Hann leigði aðra hæðina í
húsinu við Cassinigötu, keypti
sér dýrindis húsgögn og enginn
spjátrungur gat sagt, að hann
væri klæddur vandaðri og dýr-
ari fötum en Honoré de Balzac.
En þátttaka Balzacs í samkvæm-
islífi Parísarborgar misheppn-
aðist og hafði óheppilegar af-
leiðingar fyrir skáldfrægð hans.
Tilraun hans til að gera sig að
glæsimenni fór algerlega út mn
þúfur. Hann hafði að vísu ekki
enn aðgang að glæstustu salar-
kynnum Parísar, en þar sem
hann kom, hafði sýndar-snyrti-
mennska hans slæm áhrif. Út-
lit hans var þannig, að hann gat
ekki gert sér neina von um að
fá á sig höfðingjabrag. Hvorki
gullhnappar né knipplingakrag-
ar gátu dulklætt hinn luralega,
feita og rjóða almúgamann, sem
talaði svo hátt, að enginn komst
að, og sentist inn í herbergin
eins og fallbyssukúla.
Því betur, sem Balzac fann,
að glæsimennsku-tilraun hans
hafði misheppiíazt, þeim mun
meira lagði hann sig fram. Ef
hann gæti ekki orðið glæsi-
menni, skyldi hann þó vekja
eftirtekt; öfgarnar í lífi hans
skyldu hljóta eins mikla frægð
og ritverk hans. Ef hann átti
að verða skotspónn fyrir háð
og spott fólks, skyldi hann að
minnsta kosti gefa því næga á-
stæðu til að spottast að sér.
Eftir fyrstu misheppnuðu til-
raunina fann hann upp afkára-
legt áhald, sem hann sagði um
í spaugi, að myndi gera hann
frægari en skáldsögur hans.
Hann fékk sér digran staf, sett-
an gimsteinum, og sagði af hon-
um hinar mestu kynjasögur, til
dæmis, að í hnúð stafsins væri
falin mynd af nakinni ástmey
hans, og væri hún af hinum göf-
ugustu aðalsættum.
Það er engin tilviljun, að þrír'
fjórðu af öllum myndum af Bal-
zac, sem varðveitzt haf a, eru ekki
myndir, heldur skopteikningar;
eða hitt, að Balzac hafði þau
persónulegu áhrif á Parísarbúa,
að þeir litu fremur á hann sem
sérvitring en snilling. Hinn raun-
verulegi Balzac var allt annar-
maður en sá Balzac, sem borgar-
búar sáu; fólk þekkti hann að-
eins þann „eina klukkutíma“„
sem hann lét heiminum í té, en
ekki hina tuttugu og þrjá, sem
hann lifði í einveru við ritstörf
sín. Hinn sanni Balzac var mað-
ur, sem á tuttugu árum skrif-
aði sjötíu og fjórar skáldsögur,
næstum allar í fremstu röð, auk
f jölda leikrita, smásagna og rit-
gerða.
Balzac verður hvorki mældur-
né metinn nema á einn veg. Hinn
raunverulegi Balzac verður að-
eins metinn eftir verkum sín-
um. Maðurinn, sem að dómi sam-
tíðarmanna sinna var kjánaleg-
ur sérvitringur, bjó yfir þjálf-
uðustu listgáfu aldarinnar. Með-
an þeir skopuðust að uppátækj-
um hans og öfgum, var hann
iðinn, þrautseigur og þolinmóð-
ur meinlætamaður. Tímatal hans;