Úrval - 01.06.1955, Qupperneq 73

BRETLAND 1 BYRJUN ATÓMALDAR
711
sambandi við leit að sem ódýr-
astri aðferð til að hagnýta hita
frá kjarnorku til að knýa raf-
ala. Kjarnorkuáætluninni er
skipt í tvö algerlega aðskilin
stig. Á fyrsta stiginu, sem
byggist á tiltölulega einfaldri
gerð kjarnorkuvera, er notað
eingöngu úraníum sem elds-
neyti, mun kostnaður á hverja
rafeiningu verða svipaður og
hann er nú í kolaknúnum raf-
orkuverum. Það er ekki fyrr en
eftir 1965 — þ.e. þegar ætla
má, að nýrri og betri aðferðir
til að kljúfa atómið til hag-
nýtingar kjarnorku verði komn-
ar í notkun — sem búast má
við, að rafmagn verði ódýrara.
Það sem ráða mun úrslitum
um framleiðslukostnað kjarn-
orkurafmagns er, að hve miklu
leyti hægt verður að hagnýta
úrgangsefni, sem til falla eftir
að úraníum hefur verið notað
sem eldsneyti. Til þess liggja
þær ástæður, að þegar úraní-
umatómið er klofið á þann hátt,
sem gert er ráð fyrir að verði
í fyrstu kjarnorkuverunum,
myndast nýtt frumefni sem
nefnist plútóníum, og er það
úraníum miklu fremra sem
kjarnakleift efni. Ur plútóníum
fæst sem sé 140 sinnum meiri
kjarnorka en úr úraníum. Gall-
inn er sá, að það finnst ekki í
náttúrunni, eins og úraníum.
Það verður að búa það til.
Þessvegna verða fyrstu kjarn-
orkuverin, sem áætluð eru, að
framleiða nægilegt af þessu
dýrmæta úrgangsefni, til þess.
að hin fullkomnari orkuver,,
sem áætlað er að seinna verði
reist, geti starfað.
Ein vandkvæðin á því að
reikna út kostnaðinn eru þau,
að mest veltur á því hvað
fyrstu orkuverin taka fyrir það
plútóníum, sem þau framleiða.
Sem stendur eru helztu kostn-
aðarliðir þessir: Ein lest af'
úraníum jafngildir 10.000 lest-
um af kolum til framleiðslu á
rafmagni. Uraníumkaup til nýs
orkuvers munu nema um 90
milljónum króna. Það eldsneyti
mun nægja í þrjú til fimm ár,.
en þá þarf nýja ,,áfyllingu“.
Reksturskostnaður mun verða
minni en venjulegs raforkuvers,
en stofnkostnaðurinn meiri. 1
fyrstu mun sala á plútóníum að
sjálfsögðu vera mjög drjúg^
aukageta, en verðið mun lækka
eftir því sem framleiðslan
eykst. Hve miklu sú lækkun
nemur er sá óþekkti liður, sem
áætlunarsmiðunum er örðugast-
ur ljár í þúfu.
Þó að eldsneytisvandamál
Bretlands sjálfs hafi fyrst og
fremst orðið til þess að augu
ráðandi manna beindust að
kjarnorkunni, er ljóst af öllu,
að lengra er stefnt með hinni
nýju áætlun. Hið raunverulega
markmið er að Bretar taki for-
ustuna í hagnýtingu nýrrar
orkulindar, sem sennilega mun
valda nýrri iðnbyltingu áður
en öldinni lýkur. Síðast höfðu
Bretar þesskonar forustu þegar