Læknablaðið : fylgirit - 05.01.2015, Blaðsíða 40

máli að hjúkrunardeildarstjórar tileinki sér stjórnunarhætti sem innifela
hrós og viðurkenningu. Þetta getur skipt miklu máli á komandi árum
þegar yfirvofandi skortur á hjúkrunarfræðingum verður staðreynd og
mikilvægt að halda þeim í starfi.
E 103 Starfsánægja og streita í starfi hjúkrunardeildarstjóra á
Landspítala
Ingibjörg Fjölnisdóttir2, Birna G. Flygenring1, Herdís Sveinsdóttir1,2
1Hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands, 2Landspítala
inf1@hi.is
Inngangur: Í kjölfar efnahagskreppunnar 2008 hafa verið gerðar
breytingar á stjórnskipulagi heilbrigðisstofnana og það einfaldað.
Millistjórnendum hefur fækkað og stjórnendum sem eftir eru hafa
fengið aukin verkefni sem felur í sér meiri ábyrgð og vinnuálag.
Efniviður og aðferðir: Um er að ræða megindlega rannsókn með
lýsandi könnunarsniði. Úrtak rannsóknarinnar náði til allra hjúkrunar-
deildarstjóra Landspítalans sem höfðu mannaforráð.
Niðurstöður: Svörunin var 76% (n=70). Rúmlega helmingur þátttakenda
(57%) voru á aldrinum 35-54 ára. Helmingur þeirra (49%) hafði starfað
sem hjúkrunardeildarstjórar í minna en 5 ár. Þátttakendur voru almennt
ánægðir í starfi (98%). Þeir voru ánægðir með starfsánægjuþættina:
Samstarfsfólk, Stjórnun og samskipti en óánægðir með Laun og hlunnindi.
Flestir þátttakenda (94%) töldu vinnuálag of mikið, vinnuálag ójafnt
og verkefni hlaðast upp. Vinnuaðstæður höfðu áhrif á starfsánægju og
streitu í starfi og streita hafði neikvæð áhrif á starfsánægju. Þátttakendur
töldu helstu streituvaldandi þætti í starfi vera: Samskiptaerfiðleikar,
tímaskortur og verkefnaálag. Þátttakendur sem höfðu starfað sem
hjúkrunardeildarstjórar í 6-10 ár fundu marktækt meira fyrir streitu.
Niðurstöður aðhvarfsgreiningar voru að starfsaldur sem hjúkrunar-
deildarstjóri, of erfið verkefni, of lítili mönnun og að komast ekki úr
vinnu vegna álags spáðu mestu fyrir um streitu.
Þátttakendur óskuðu helst eftir stuðningi í starfi frá samstarfsfólki,
öðrum deildarstjórum, framkvæmdastjóra og aðstoðardeildarstjóra.
Ályktanir: Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að yfirmenn verða að
hafa í huga að endurskipulagning og niðurskurður á starfsemi heil-
brigðisstofnana getur haft neikvæð áhrif á starfsánægju og vinnutengda
streitu hjúkrunardeildarstjóra og því er mikilvægt að þeir finni úrræði til
að styðja betur við þá í starfi.
E 104 Afstaða Íslendinga til opinbers reksturs og fjármögnunar
heilbrigðisþjónustunnar
Rúnar Vilhjálmsson
Hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands
runarv@hi.is
Inngangur: Skandinavískar rannsóknir benda almennt til að almenn-
ingur styðji félagslega heilbrigðisþjónustu. Meirihlutinn telur að
ríkið eigi að fjármagna og reka heilbrigðisþjónustuna fyrst og fremst.
Tilgangur núverandi rannsóknar var að kanna viðhorf íslensk almenn-
ings til opinberrar fjármögnunar og reksturs heilbrigðisþjónustunnar og
leita skýringa á mismunandi viðhorfum.
Efniviður og aðferðir: Byggt er á Þjóðmálakönnun Félagsvísindastofnunar
HÍ frá apríl 2013. Úrtak voru Íslendingar 18 ára og eldri. Heimtur voru
74% (N=1532). Spurt var um aldur, menntun, mánaðartekjur, búsetu,
atvinnugeira, hægri-vinstri hugmyndafræði, skattbyrði og áætlaða þörf
fyrir heilbrigðisþjónustu. Háðar breytur voru annars vegar afstaða til
þess hvort hið opinbera eða einkaaðilar ættu að reka heilbrigðisþjón-
ustuna, og hins vegar afstaða til opinberrar fjármögnunar heilbrigðis-
þjónustu.
Niðurstöður: Mikill meirihluti Íslendinga styður opinberan rekstur heil-
brigðisþjónustu og vill meiri opinbera fjármögnun. Engu að síður má sjá
nokkurn mun á afstöðu hópa. Konur og landsbyggðarfólk styður frekar
aukna opinbera fjármögnun heilbrigðisþjónustu. Fólk með syttri skóla-
göngu styður frekar en aðrir opinberan rekstur heilbrigðisþjónustu.
Stuðningur við opinberan rekstur heilbrigðisþjónustu er meiri meðal
vinstrimanna en hægrimanna, en báðir hópar leggja álíka mikla áherslu
á aukna opinbera fjármögnun heilbrigðisþjónustunnar. Skattbyrði og
atvinnugeiri skiptu ekki máli. Þeir sem höfðu áður notað eða væntu
meiri heilbrigðisþjónustu studdu frekar aukna opinbera fjármögnun.
Ályktanir: Mikill og almennur stuðningur er við opinberan rekstur og
fjármögnun heilbrigðisþjónustunnar á Íslandi líkt og í öðrum norrænum
ríkjum. Konur, fólk með takmarkaða skólagöngu, landsbyggðarfólk,
vinstrimenn og þeir sem nota meira heilbrigðisþjónustuna styðja þó
frekar en aðrir opinberan rekstur eða fjármögnun heilbrigðisþjónust-
unnar.
E 105 Tíðni átröskunareinkenna og viðhorf til líkamsmyndar meðal
íslenskra háskólastúdenta
Páll Biering1, Þórdís Rúnarsdóttir2, Ingibjörg Ásta Claessen3, Marín Björg
Guðjónsdóttir3, Sigrún Jensdóttir3, Sigurlaug Ása Pálmadóttir3
1Hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands, 2sjálfstætt starfandi hjúkrunarfræðingur, 3Landspítala
pb@hi.is
Inngangur: Tíðni offitu og átraskana fer vaxandi í hinum vestræna
heimi. Samkvæmt erlendum rannsóknum er ungt fólk, aðallega konur,
sérstaklega útsett fyrir þessum vanda. Þetta á einkum við um ungt fólk
í háskólanámi. Sterk tengsl eru einnig á milli átraskana og neikvæðar
sjálfsmyndar, sér í lagi líkamsímyndar. Tilgangur þessarar rannsóknar
var því að kanna tíðni átröskunareinkenna og tengsl þeirra við líkams-
ímynd meðal stúdenta við Háskóla Íslands
Efniviður og aðferðir: Gagna var aflað með netkönnun á vormisseri
2010 og aftur á vormisseri 2014. Alls tóku 1280 þátt í fyrri könnuninni
og 1115 í þeirri síðari (svarhlutfall 11-13%) Mun fleiri kven- en karlstúd-
entar tóku þátt og ætla má að svarhlutfall kvenstúdenta hafi verið 20%.
Gagna var aflað með spurningalistanum „Eating Disorder Inventory 3
Referal Form (EDI-3RF)“ sem hefur verið þýddur og sannprófaður við
íslenskar aðstæður.
Niðurstöður: Lítill munur var á milli niðurstaðna úr fyrri og seinni
könnuninni sem styður áreiðanleika þeirra. Þannig mættu 14,4%-15,0%
þátttakenda tilvísunarviðmiðum lotugræðgi og 5,7%-6,0% mættu til-
vísunarviðmiðum megrunarþráhyggju. Þó var nokkur munur á við-
námshegðun á milli kannanna, en 4,5%/2,5% höfðu notað hægðalosandi
lyf síðustu þrjá mánuði og 9,1%/7,6% höfðu framkallað uppköst.
Fjórðungur þátttakanda greindist með lága líkamsímynd og voru sterk
tengsl á milli hennar og kjörþyngdar, en 60%-65% þátttakenda voru í
kjörþyngd.
Ályktanir: Þessi rannsókn sýnir ótvírætt að stór hluti kvenstúdenta við
HÍ glímir við, eða er í áhættuhóp, hvað varðar lotugræðgi og megrun-
arþráhyggju (anorexíu) og að mikilvægt er að hefja forvarnarstarf á
þessu sviði innan skólans. Lágt svarhlutfall gæti þó verið vísbending um
að þessi vandamál hafi verið ofgreind.
X V I I V Í S I N D A R Á Ð S T E F N A H Í
F Y L G I R I T 8 2
40 LÆKNAblaðið 2011/97