Læknablaðið : fylgirit - 05.01.2015, Blaðsíða 33

X V I I V Í S I N D A R Á Ð S T E F N A H Í
F Y L G I R I T 8 2
LÆKNAblaðið/Fylgirit 82 2015/101 33
status among men with prostate cancer (PCa). Our aim was to examine
whether higher prediagnostic vitamin D status as well as higher vitamin
D status among those already diagnosed with PCa is associated with
lower total mortality.
Methods and data: Participants were 2373 men aged 67-98 years, with
information on 25-hydroxy-vitamin-D (25-OHD) measured at study
entry (2002-2006). Adjusting for potential confounders, we used Cox
proportional hazard regression models to analyze total mortality by
serum levels of 25-OHD, comparing moderate vs. very low.
Results: There were 235 men with PCa at entry to the study with mean
age at diagnosis (SD) of 73.0 (6.3) years. Additionally, 184 men were
diagnosed with PCa after the blood draw with mean age at diagnosis
of 79.0 (5.2) years. Among those with PCa before blood draw, 144 men
(61%) died during follow-up until the end of 2013. Among those diagno-
sed after study entry 73 men (40%) died during follow-up, thereof 12
men had lethal PCa (follow-up 2009). No association was found between
plasma 25-(OH)D and mortality among men with PCa at the time of
blood draw. Compared with men with very low prediagnostic 25-OHD
levels, those above 30 nmol/L had lower risk of overall mortality (hazard
ratio (HR) = 0.48, 95% CI: 0.24 - 0.97) and lower risk of developing lethal
PCa (HR = 0.17, 95% CI: 0.06 – 0.99).
Conclusions: Very low prediagnostic serum 25(OH)D is associated with
decreased survival among men with PCa.
E 80 A systematic review of the survival and complication rates of
all-ceramic and metal-ceramic FDPs
Bjarni Elvar Pjetursson1, Irena Sailer2, Nikolay Aleksandrovic Makarov2, Marcel
Zwahlen3, Daniel Thoma4
1Division of Reconstructive Dentistry, Faculty of Odontology, University of Iceland, 2Division
of Fixed Prosthodontics and Biomaterials, Clinic of Dental Medicine, University of Geneva,
3Institute of Social and Preventive Medicine, University of Berne, 4Clinic of Fixed and
Removable Prosthodontics and Dental Material Science, University of Zurich
bep@hi.is
Introduction: The objective was to assess the 5-year survival of metal-
ceramic and all-ceramic tooth-supported fixed dental prostheses (FDPs)
and to describe the incidence of biological, technical and esthetic
complications.
Methods and data: Electronic literature search was performed for
clinical studies on tooth-supported FDPs with a mean follow-up of
at least 3 years. Survival and complication rates were analyzed using
robust Poisson’s regression models to obtain summary estimates of
5-year proportions.
Results: Forty studies reporting on 1796 metal-ceramic and 1110 all-
ceramic FDPs fulfilled the inclusion criteria. Meta-analysis of the inclu-
ded studies indicated a 5-year survival rate of metal-ceramic FDPs of
94.4% (95 % C.I.: 91.2% - 96.5%). Survival rate of reinforced glass ceramic
FDPs was 89.1% (95 % C.I.: 80.4% – 94.0%), survival rate of glass infiltra-
ted ceramic FDPs was 86.2% (95 % C.I.: 69.3% - 94.2%) and survival rate
of densely sintered zirconia FDPs was 90.4% (95 % C.I.: 84.8% – 94.0%)
in 5 years of function. Even though the survival rate of all-ceramic FDPs
was lower than for metal-ceramic FDPs, the differences did not reach
statistical significance except for the glass infiltrated ceramic FDPs
(p=0.05). The incidence of framework fractures was significantly higher
for reinforced glass ceramic FDPs and infiltrated glass ceramic FDPs,
and the incidence for ceramic fractures, loss of retention and caries in
abutment teeth was significantly higher for densely sintered zirconia
FDPs compared to metal-ceramic FDPs.
Conclusions: Survival rates of all types of all-ceramic FDPs were lower
than those reported for metal-ceramic FDPs.
E 81 Hefur of fljót klukka á Íslandi áhrif á svefnvenjur Íslendinga?
Björg Þorleifsdóttir
Læknadeild Háskóla Íslands
btho@hi.is
Inngangur: Tímasetning svefns og vöku innan sólarhrings ákvarðast
af lífklukkunni sem er stillt af sólarljósinu, en aðrir þættir sem miðast
við staðarklukku hafa einnig áhrif. Misræmi milli sólar- og staðar-
tíma veldur því að lífklukkan gengur ekki í takt við staðartíma; það
kallast klukkuþreyta (social jetlag). Of fljót staðarklukka veldur seinkun
háttatíma, svefn styttist á vinnudögum (fastur fótaferðartími) en ekki
á frídögum. Út frá kjörsvefntíma á frídögum má flokka einstaklinga í
dægurgerðir (chronotype). Meðal seinkaðra dægurgerða skerðist svefn.
Fjölmargar rannsóknir sýna sterk tengsl milli of stutts svefns og marg-
háttaðra heilsufarsvandamála. Tilgangur þessarar rannsóknar var að
meta dægurgerðir meðal Íslendinga, í ljósi þess misræmis á sólar- og
staðartíma sem hefur ríkt hér á landi í nær hálfa öld.
Efniviður og aðferðir: Notuð voru gögn úr rannsókn á svefni Íslendinga
(1-30 ára). Til ákvörðunar á dægurgerð var reiknaður miðtími svefns
(staðartími við 50% svefnlengd) á frídögum. Klukkuþreyta var metin
sem munur á miðtíma svefns á vinnu- og frídögum. Breytileiki í dægur-
gerð og klukkuþreytu var skoðaður með tilliti til aldurs, kyns, árstíðar
og búsetu.
Niðurstöður: Dægurgerð Íslendinga er seinni en þekkist í Mið-Evrópu;
meðal 10-30 ára einstaklinga munaði 30-60 mínútum. Seinkunin
var meiri á veturna en að vori, sérstaklega meðal yngstu barnanna.
Vísbending var um meiri seinkun vestanlands en austan. Unglingar
sýndu mesta tilhneigingu til seinkunar, helmingur 16-19 ára ein-
staklinga hafði mjög seinkaða dægurgerð og rúmlega þriðjungur þeirra
hafði klukkuþreytu sem jafngilti 3 klukkustundum.
Ályktanir: Of fljót klukka á Íslandi er líkleg til að valda skerðingu á
svefntíma og þar með auknum líkum á heilsufarsvanda.
E 82 Þáttur sýruslits í tannsliti Íslendinga til forna
Svend Richter, Sigfús Þór Elíasson
Tannlæknadeild Háskóla Íslands
svend@hi.is
Inngangur: Íslendingasögur eru mikilvægar heimildir um lífshætti á
Íslandi og mögulega einnig á hinum Norðurlöndum til forna. Mikið
tannslit einkenndi tennur fornmanna um heim allan sem talið er stafa
af neyslu grófrar og harðrar fæðu. Talið hefur verið að sýruslit sé nýlegt
vandamál, en skilningur er að aukast að það hafi ávallt verið til staðar í
einhverju mæli.
Efniviður og aðferðir: Höfuðkúpur frá Skeljastöðum í Þjórsárdal, taldar
eldri en 1104, voru skoðaðar með tilliti til tannslits. Reynt var að meta
ástæður slitsins, slitmunstur og hversu líklegt það gæti stafað af neyslu
matar og drykkjar. Gerð var tölvuleit að matar- og drykkjarvenjum
skráðum í Íslendingasögum og öðrum sagnaritum. Tvær aðferðir voru
notaðar til að meta tannslit og sjö til aldursgreiningar.
Niðurstöður: Af 49 höfuðkúpum, sem hæfar voru til rannsóknar á tann-
sliti, voru 24 karlar, 24 konur og ein kúpa ókyngreind með samtals 915
tönnum. Tannslit var mikið í öllum aldurflokkum, en meira í þeim eldri
og mest var slitið á fyrsta jaxli. Ekki var munur milli kynja.