Læknablaðið : fylgirit - 05.01.2015, Qupperneq 66

X V I I V Í S I N D A R Á Ð S T E F N A H Í
F Y L G I R I T 8 2
66 LÆKNAblaðið/Fylgirit 82 2015/101
V 27 Sýklalyfjanæmi Helicobacter pylori á Íslandi
Karen Dröfn Jónsdóttir1, Hallgrímur Guðjónsson2, Hjördís Harðardóttir3, Anna
Ingibjörg Gunnarsdóttir1,4
, Einar Stefán Björnsson2
1Lyfjafræðideild Háskóla Íslands, 2meltingarsjúkdómadeild, 3sýklafræðideild,
4sjúkrahúsapóteki Landspítala
annaig@landspitali.is
Inngangur: Talið er að um helmingur mannkyns sé sýktur af Helicobacter
pylori. Sýking er tengd við magabólgur, maga- og skeifugarnarsár og
illkynja æxli í maga. Alþjóðlegar leiðbeiningar mæla með s.k. staðlaðri
þriggja lyfja meðferð með sýrudæluhemli, clarithromycin og amox-
icillin eða metronidazole á svæðum þar sem ónæmi clarithromycins
mælist minna en 20%. Í íslenskri rannsókn frá 1998 reyndist ónæmi
bakteríunnar gegn clarithromycin 7,7%. Markmið þessarar rannsóknar
var að kanna sýklalyfjanæmi H.pylori á Íslandi ásamt áhrifum fyrri upp-
rætingarmeðferða á lyfjanæmið.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin fór fram á Landspítala og
Læknasetrinu ehf. á tímabilinu október 2012 til september 2013.
Vefjasýni voru tekin frá maga þátttakenda og tilvist H. pylori könnuð
með hraðvirkandi úreasa prófi. Jákvæðum sýnum var síðan komið á
sýklafræðideild Landspítala til ræktunar og næmisprófa. Næmispróf
voru framkvæmd með E-test aðferð fyrir ampicillin, clarithromycin,
levofloxacin, metronidazole og tetracycline.
Niðurstöður: Af 615 þátttakendum reyndust 138 (22%) jákvæðir fyrir
H. pylori. Tókst að rækta upp og framkvæma næmispróf á 105 stofnum.
Lyfjaónæmi reyndist vera 0% fyrir ampicillin og tetracycyline, 10% fyrir
claritromycin, 4% fyrir levofloxacin og 1% fyrir metronidazole. Séu þeir
sem áður höfðu fengið upprætingarmeðferð útilokaðir var lyfjaónæmi
0% fyrir ampicillin og tetracycline, 7% fyrir clarithromycin, 3% fyrir
levofloxacin og 1% fyrir metronidazole. Ónæmi gegn clarithromycin
reyndist 60% hjá þeim sem höfðu fengið upprætingarmeðferð saman-
borið við 7% hjá þeim sem ekki höfðu fengið slíka meðferð (p=0,0001).
Ályktanir: Niðurstöður þessarar rannsóknar benda til þess að hin
staðlaða þriggja lyfja meðferð hæfi áfram á Íslandi, a.m.k. hjá þeim sem
ekki hafa fengið upprætingarmeðferð áður.
V 28 Tengsl áts æðarfugla á fjörudoppum (Littorina spp.) og
Microphallus spp. sníkjuögðusmits
Karl Skírnisson
Tilraunastöð Háskóla Íslands í meinafræði að Keldum
karlsk@hi.is
Inngangur: Æðarfugl er algengasta andategundin hér á landi.
Varppör eru talin vera um 250.000 og vetrarstofninn um 930.000
fuglar. Rannsóknir á æðarfuglum sem drápust vegna náttúrulegrar
grútarmengunar á fjörum Strandasýslu sumarið 1991 leiddu í ljós miklar
sníkjudýrasýkingar. Lítil þekking á heilbrigði æðarfugls varð kveikjan
að sérstakri rannsókn sem gerð var á æðarstofninum á Skerjafirði.
Fæðuvalsathuganir sýndu að fuglarnir voru einkum að éta skeldýr og
krabbadýr, rannsóknir á iðrasníkjudýrum leiddu í ljós 32 ormategundir.
Flestar hafa flókna lífsferla, fullorðnu ormarnir lifa í meltingarvegi en
lirfustigin í algengum fæðutegundum. Meðal sníkjudýranna voru ögður
af ættkvíslinni Microphallus. Lirfurnar lifa í fjörudoppum sem æðarfugl-
ar éta í fjöru eða á grunnsævi. Ævilengd fullorðnu agðanna er einungis
um hálfur mánuður. Eggin berast út með saur fuglsins, fjörudoppur éta
eggin og í sniglunum verður kynlaus fjölgun sem leiðir til myndunar
þúsunda smithæfra lirfa (metacercaria). Æðarfulgar á fjörudoppuveiðum
geta því fengið í sig gífurlegt smit á skömmum tíma, smit sem leiðir til
þarmabólgu og vanþrifa.
Efniviður og aðferðir: 78 æðarfuglum (40 kollum, 38 blikum) var safnað
í febrúar, maí, júní og nóvember.
Niðurstöður: Fjórar „pygmaeus“ Microphallus ögðutegundir fundust í
æðarfuglunum. Mikill munur reyndist vera á fæðuvali kynjanna. Blikar
forðuðust át á fjörudoppum og voru þar af leiðandi lítið smitaðir en
kollur sem nauðbeygðar voru til að vera með nýklakta unga við krabba-
dýraát uppi í fjöruborði og átu þar fjörudoppur,voru verulega sýktar.
Ályktanir: Æðarfugl virðist forðast Microphallus sýkingar með því að
sniðganga fjörudoppur, uppsprettu smitsins. Neikvæðar afleiðingar
smitunar eru taldar hafa bein áhrif á fæðuval fuglanna.
V 29 Rannsókn á notkun vallhumal-smyrsls á brunasár hjá börnum
á Barnaspítala Hringsins
Kristín Björg Flygenring1, Lovísa Baldursdóttir1,3, Guðrún Kristjánsdóttir1,2
1Hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands, 2barna- og kvennasviði, 3bráða- og gjörgæslusviði
Landspítala
gkrist@hi.is
Inngangur: Þegar djúp brunasár hafa gróið og við grynnri brunasár
er notkun smyrsla og feitra krema talin gagnleg. Hér á landi hefur
Jurtasmyrsli verið notað á barnadeild Barnaspítala Hringsins sem
úrræði síðan 1996, þar sem börn með brunaáverka hljóta flest meðferð.
Smyrslið er grænt að lit og inniheldur jurtina vallhumall. Vallhumall
er þekkt fyrir græðandi eiginleika og hefur verið notuð í margar aldir
í sárameðferð og við ýmsum húðvandamálum. Engar rannsóknir hafa
verið gerðar á eignleikum Jurtasmyrslisins, heldur er það reynsla þeirra
sem notar smyrslið sem viðheldur þeirri hefð að Jurtasmyrslið er notað
á brunasár.
Efniviður og aðferðir: Tilgangur rannsóknarinnar var að greina gagn-
semi og hvort Jurtasmyrslið væri öruggt í notkun. Rannsóknin var
afturvirk lýsandi rannsókn úr sjúkraskrám þar sem þátttakendur voru
öll börn, 18 ára og yngri, sem komu á barnadeild vegna brunasára á
húð á árunum 2008-2012 (n=60). Skoðuð var notkun Jurtasmyrslisins og
einkenni sem komu fram eftir því sem á meðferð leið og sár greru fram
að útskrift.
Niðurstöður: Helstu niðurstöður gefa til kynna að Jurtasmyrslið er
notað á einhverjum tímapuntki í meðferð hjá 87% barna. Niðurstöður
gefa til kynna að eitt barn (1,9%) hafi fengið ofnæmisviðbrögð við
Jurtasmyrslinu, og lýsti það sér í formi kláða og útbrota. Þrjú önnur börn
(5,7%) upplifðu einnig einkenni sviða og kláða af Jurtasmyrslinu, en var
ráðlagt að halda notkun þess áfram.
Ályktanir: Ótímabært er að draga ályktanir af niðurstöðum rannsóknar-
innar vegna smæðar úrtaks og ófullnægjandi skráninga í sjúkraskrám.
Niðurstöður staðfesta notkun Jurtasmyrslisins og nauðsyn þess að gera
framvirka rannsókn, þá sérstaklega á áhrifum Jurtasmyrslis við notkun.
V 30 Family history of lymphoproliferative disease associated with
a superior survival in multiple myeloma
Kristrún Aradóttir1, Sigrún Helga Lund1, Ola Landgren2, Magnus Björkholm3,
Ingemar Turesson4, Sigurður Yngvi Kristinsson1,4
1Faculty of Medicine, University of Iceland, 2Myeloma Service, Memorial Sloan-Kettering
Cancer Center, 3Department of Hematology and Coagulation Disorders, Skåne University
Hospital, 4Department of Medicine, Karolinska University Hospital and Karolinska Institutet
kra15@hi.is
Introduction: Multiple myeloma (MM) is characterized by a neoplastic