Læknablaðið : fylgirit - 05.01.2015, Blaðsíða 15

X V I I V Í S I N D A R Á Ð S T E F N A H Í
F Y L G I R I T 8 2
LÆKNAblaðið/Fylgirit 82 2015/101 15
ustu. Þrátt fyrir að vera líkamlega hrum fundu þau sig vel megnug til að
lifa innihaldsríku lífi. Ég er bara orðins svo þreytt var þriðja þemað sem
vísar til tilfinningar um magnleysi sem stundum hellist yfir. Athafnir
þeirra voru hægar og þátttakendur sögðust ekki hafa orku til að sinna
almennum heimilisstörfum og sjálfsumönnun.
Ályktanir: Eldra fólk sem býr heima, en á við heilsufarsvanda að stríða,
tekst á við erfiðleika í daglegu lífi með því að endurskilgreina það sem
veitir lífinu gildi. Þrátt fyrir að njóta mikillar aðstoðar sjá þau sig sem
sjálfstæða einstaklinga.
E 21 Úteitur og M-gerðir Streptococcus pyogenes og tengsl þeirra
við ífarandi sýkingar
Sunna Borg Dalberg, Helga Erlendsdóttir, Þórólfur Guðnason, Karl G. Kristinsson,
Magnús Gottfreðsson
Læknadeild Háskóla Íslands og smitsjúkdómadeild Landspítala
sbd3@hi.is
Inngangur: Sýkingar af völdum streptókokka eru algengar um allan
heim en undanfarin 30 ár hefur ífarandi sýkingum af völdum S. pyogenes
farið fjölgandi á heimsvísu og alvarleiki þeirra aukist. Markmið rann-
sóknarinnar var að skoða faraldsfræði ífarandi sýkinga af völdum S.
pyogenes á Íslandi og rannsaka tengsl M-gerða og úteitra bakteríunnar
við birtingarmynd sýkingar og afdrif sjúklinga.
Efniviður og aðferðir: Framkvæmd var afturskyggn faraldsfræðileg
rannsókn á ífarandi S. pyogenes sýkingum sem greindust á Íslandi á ár-
unum 1975 til ársbyrjunar 2014 (n=312). Leitað var að 11 gerðum úteitra
með kjarnsýrumögnun í tiltækum ífarandi stofnum bakteríunnar frá
árunum 1984-2014 (n=250). Við samanburð á nýgengi sýkinganna á milli
tímabila og aldurshópa var notuð aðhvarfsgreining þar sem gengið var
út frá Poisson dreifingu sjúkdómstilfella. Lógistísk fjölþátta aðhvarfs-
greining var notuð til þess að rannsaka tengsl M-gerða og úteitra S.
pyogenes við birtingarmynd sýkingar og afdrif sjúklinga.
Niðurstöður: Nýgengi ífarandi sýkinga jókst línulega yfir rannsóknar-
tímabilið (p<0.001) og var aldursbundið nýgengi marktækt hæst í ald-
urshópnum 80-89 ára. Flest tilfelli greindust í mars og apríl. M-gerðin
M28 reyndist hafa marktæk tengsl við myndun úteitursins speC
(p=0,028), M89 við myndun úteitranna speC (p=0,006) og speJ (p<0,001),
M1 við greiningu mjúkvefjasýkingar (p=0,033) og verri horfur sjúklinga
(p=0,008) og höfðu úteitrin speC (p=0,03) og speH (p=0,013) marktæk
tengsl við greiningu sýklasóttar.
Ályktanir: Sýnt var fram á tengsl ákveðinna M-gerða og úteitra bakterí-
unnar við birtingarmynd sýkingar og afdrif sjúklinga. Niðurstöðurnar
geta aukið innsæi í meinvirkni S. pyogenes og hæfileika bakteríunnar til
þess að valda alvarlegum og lífshættulegum sýkingum.
E 22 Sýkingar hjá sjúklingum með Waldenströms-sjúkdóm
Sigrún Helga Lund1, Malin Hultcrantz2, Lynn Goldin3, Ola Landgren4, Magnus
Björkholm2, Ingemar Turesson5, Sigurður Y. Kristinsson1,2
1Faculty of Medicine,University of Iceland, 2Department of Medicine, Division of Hematology,
Karolinska University Hospital and Karolinska Institutet, 3Division of Cancer Epidemiology
and Genetics, National Cancer Institute, National Institutes of Health, 4Myeloma Service,
Division of Hematologic Oncology, Memorial Sloan-Kettering Cancer Center, 5Department of
Hematology and Coagulation Disorders, Skane University Hospital
sigrunhl@hi.is
Inngangur: Sýkingar eru algeng orsök veikinda og dauðsfalla hjá sjúk-
lingum með illkynja blóðsjúkdóma. Þekking er takmörkuð á uppkomu
sýkinga hjá sjúklingum með Waldenströms-sjúkdóm (Waldenström´s
macroglobulinemia (WM)). Markmið rannsóknarinnar er að meta
sýkingaráhættu WM-sjúklinga.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin notar samkeyrslu sænsku krabba-
meins-, sjúklinga-, þjóð- og dánarmeinaskránna, ásamt gagnagrunni
stærstu blóðsjúkdóma/krabbameinsdeilda landsins. Þátttakendur voru
allir einstaklingar sem greindust með WM í Svíþjóð á árunum 1980-2005.
Til viðmiðunar fyrir hvern WM-sjúkling voru valdir allt að fjórir ein-
staklingar, lifandi á greiningardegi, paraðir eftir búsetu, aldri og kyni.
Þátttakendum var fylgt eftir með tilliti til sýkinga og dauða, eða fram til
loka árs 2006. Samband WM og sýkinga er sett fram með áhættuhlutfalli
(HR) og 95% öryggisbilum.
Niðurstöður: Þátttakendur voru 2608 WM-sjúklingar og 10.433 pöruð
viðmið. Meðaleftirfylgnitíminn var 4,2 ár hjá WM/LPL og 6,9 ár hjá við-
miðum. Á eftirfylgnitímanum fengu 2801 sýkingar. WM-sjúklingar voru
í aukinni áhættu (HR=3,4;3,1-3,6) á sýkingu. Áhættan var aukin fyrir
bakteríusýkingar (HR=3,2;2,9-3,5), þar af: blóðsýkingar (HR=9,3;3,7-
23,5), hjartaþelsbólgu (HR=5,0; 2,5-10,0), lungnabólgu (HR=3.8;3,4-4,2),
heilahimnubólgu (HR=3,4;1.1-10,3), húðnetjubólgu (HR=2,6;2,0-3,4),
beinasýkingar (HR=1,9;1,01-3,6) og nýrnasýkingar (HR=1,6;1,2-2,4).
Áhættan var einnig aukin fyrir veirusýkingar (HR=6,0;4,9-7,3), þar af:
ristil (HR=9,2;6,7-12,6) og inflúensu (HR =2,3;1,5-3,5). Samanborið við
WM-sjúklinga greinda 1980-1989, jókst sýkingaráhættan á tímabilunum
1990-1999 (HR=1,5;1,3-1,6) og 2000-2004 (HR=1,8;1,6-2,1). Konur voru
í minni sýkingarhættu en karlar (p<0,001). Sýkingaráhættan jókst með
aldri (p<0,001).
Ályktanir: Sjúklingar með WM hafa verulega meiri áhættu á uppkomu
sýkinga af völdum fjölbreyttra sýkingarvalda í flestum líffærakerfum.
Þessar niðurstöður undirstrika að meðferð og eftirfylgni WM skuli taka
mið af víðtækri ónæmisbælingu þessa sjúklingahóps.
E 23 Ífarandi sýkingar af völdum Bacillus tegunda á Landspítala
2006-2013
Anna K. Gunnarsdóttir1, Helga Erlendsdóttir1,2, Ásgeir Haraldsson1,3, Karl G.
Kristinsson1,2, Magnús Gottfreðsson1,4, Sigurður Guðmundsson1,4
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2sýklafræðideild Landspítala, 3Barnaspítala Hringsins,
4smitsjúkdómadeild Landspítala
akg23@hi.is
Inngangur: Ættkvíslin Bacillus er almennt talin með litla meinvirkni og
því oft álitin mengun ef sýklaræktun reynist jákvæð. Algengast er að B.
cereus valdi sýkingum en sem aukaleikari getur bakterían gert sýkingar-
ástand verra með framleiðslu á vefjaskemmandi eitri eða ensímum (t.d.
beta-laktamasa). Auk þess framleiðir bakterían lífhimnur. Þáttur Bacillus
í ífarandi sýkingum á Landspítala hefur ekki verið kannaður áður.
Efniviður og aðferðir: Kannaðar voru allar jákvæðar ífarandi ræktanir
(blóð, liðvökvi, mænuvökvi) af völdum Bacillus á Landspítala 2006 til
2013 með upplýsingum frá Sögu og rafrænu kerfi Sýklafræðideildar.
Mat á því hvort bakterían teldist mengun, mögulegur sýkingavaldur
eða sýkingavaldur byggðist á klínísku mati leiðbeinenda, undirliggjandi
áhættuþáttum, mati meðferðarlækna skv. sjúkraskrá, meðferð og fjölda
jákvæðra ræktunarsýna.
Niðurstöður: Á tímabilinu greindust 97 einstaklingar með jákvæða
ífarandi ræktun, 64 kk og 33 kvk. Hjá 91 ræktaðist bakterían úr blóði og
7 úr liðvökva (í blóði og liðvökva hjá einum sjúklingi). Alls voru 12 tilvik
talin sýking, 15 möguleg sýking og 70 mengun. Sprautufíkn var undir-
liggjandi ástand í 6/12 með sýkingu og í 3/15 með mögulega sýkingu.
Hjá sýktum ræktaðist bakterían í fleiri en einu blóðræktunarsetti í 9/12
tilfellum og engar aðrar bakteríur ræktuðust frá blóði meðal 12/12. Einn