Læknaneminn - 01.09.1981, Síða 36

HEIMILDIR:
stuði. Er hægt að reyna það strax, þegar horft er á
sjúkling sem er í hjartarafsjá fara í fibrillatio
ventriculorum (eða ventriculer tachycardiu). Hrekk-
ur hjarta stundum yfir í sinustakt við höggið. Það
er gagnslaust ef lengra er liðið frá hjartastoppi.
F ramhaldsmeðferð
Hætt er að hjartahnoða þegar hjarta byrjar að slá
og púls finnst. Þá er mældur blóðþrýstingur. Súrefni
er gefið áfram og stutt við öndun eins og þarf. Mik-
il 'hætta er á hjartsláttaróreglum eftir hjartastopp,
og þarf sjúklingur að vera í hjartarafsjá. Jafnframt
þarf nú að huga frekar að öðrum líffærakerfum og
starfsemi þeirra. Þar má nefna þvagútskilnað, jóna-,
sýru-basa og vökvajafnvægi. Ennfremur meðvitund
og heilastarfsemi.
Horfur
Horfur eftir öndunar- og hjartastopp fara eftir:
1) Frumorsök.
2) Hve fljótt endurlífgun hefst.
3) Hve vel er staðið að endurlífgun.
Heilinn er það líffæri, sem viðkvæmast er gagn-
vart súrefnisskorti, þolir aðeins um 4 mínútna súr-
efnisskort. Eftir það byrja heilafrumur að deyja.
Onnur líffæri svo sem hjarla, nýru og lifur þola um
helmingi lengri tíma án súrefnis.
Byrji endurlífgun innan fjögurra mínútna frá
hjartastoppi og takist að láta hjarta slá á ný áður
en komið er til sjúkrahúss, er talið að hægt sé að
útskrifa yfir 50% sjúklinga lifandi af sjúkrahúsi.
Annars sýna erlendar tölur allt niður í 8% sjúklinga
útskrifaða af heildarfjölda þeirra sem reynt var að
endurlífga.3
Á Slysadeild Borgarspítalans var endurlífgun
reynd á 222 sjúklingum á fjögurra ára tímabili 1976
-1979. Var hér um að ræða sjúklinga þar sem önd-
unar- og hjartastopp varð utan sjúkrahússins. End-
urhfgun tókst á 68 sjúklingum sem voru innskrifað-
ir. Af þeim var 21 sjúklingur útskrifaður eða rúm-
lega 9%.4,5 Er það vel sambærilegur árangur við þá
staði erlendis, þar sem viðbúnaður er svipaður og í
Reykj avík.
1 American Heart Associatíon: Standards and guidelines for
cardiopulmonary resuscitation (CPR) and emergency
cardiac care (ECC). JAMA, VoJ. 244:453-509, 1980.
2 ArnoJd Sladen M. D.: Pharmacologic management oí
cardiopulmonary resuscitation: ASA Refresher courses in
anesthesiology. Vol. 4, kafli 10:113-124, 1976.
3 Joseph S. Redding M. D.: Commentory on the proceedings,
Second Wolf Creek Conference on CPR. Critical Care
Medicine Vol. 9, No. 5:432-435, 1981.
4 Ásljjörn Sigfússon et al: Skyndidauði í Reykjavík og ná-
grenni. Endurjífganir á SlysadeiJd Borgarspítalans 1976 og
1977. Læknaljlaðið 67:44-4,9, 1981.
5 Hallgrímur Guðjónsson et al: Um endurlífganir á Slysa-
deild Borgarspítalans 1978 og 1979 (óbirt).
Skoðun barna Framh. aj bls. 12.
Endaþarmsop þarf að skoða og leita að sprungum á
mótum húðar og slímhúðar. Ef ástæða er til þreif-
ingar upp í endaþarm, skal gera það mjög varlega.
Bak barnsins og reisn á að skoða vandlega, gæta
að hvort um hryggskekkju er að ræða eða stirðleika
í hálsi og baki.
Utlimi þarf að skoða i heild og hvern fyrir sig.
Bera saman útlit hægri og vinstri, lengd þeirra og
gildleika. Láta barnið ganga og ‘hreyfa sig, ef það
hefur aldur til.
Hendur: Athuga fingur og lag þeirra, neglur, lín-
ur í lófa, aukafingur.
Ganglimi þarf að skoða strax við fæðingu, athuga
hreyfingar í mjöðmum og hvort fætur eru nokkuð
afbrigðilegir, t. d. snúnir fætur (equinovarus staða
eða metatarsus adductus). Hjá eldri börnum þarf að
athuga hreyfingar i mjöðmum, hvort fætur eru bein-
ir eða snúnir eða bognir, iljar flatar, vöðva og tauga-
viðbrögð skal prófa.
Fulla neurologiska skoðun er ekki alltaf nauðsyn-
legt að gera, en jafnan skyldi prófa vöðvatónus og
taugaviðbrögð. Þroska barns skyldi ávallt meta, eft-
ir því sem unnt er.
34
LÆKNANEMINN