Læknaneminn - 01.09.1981, Blaðsíða 51

Mynd 13. Fimmtugur maður meS infarkt í lunga: Þríhliða-
héttingu latero. basalt í hæ. lunga og skyggður sinus; örlítill
frír vökvi á hliðarlegumynd. Staðfest á skanni. ,Hruned
hilus‘\ en ekki alveg typ. Hamtons-hnúður.
ur komið fram með ýmsu móti: Þykkni í síðu, meria
eða minna homogen skuggi þar, lokaður sinus og
skyggður toppur og kalkútfellingar í meira eða
minna mæli eru vel þekktar sem einstakir blettir eða
strengir. Eitt sem veldur manni stundum erfiðleik-
um við mismunagreiningu þegar sinus phrenico-
costalis er skyggður, er spurningin um drep eða
blóðtappa, sem geta verið ein af orsökum til vökva í
pleuraholi. Það getur verið mjög erfitt að þekkja eða
greina blóðtappa á venjulegri lungnamynd ef hún
leiðir ekki til dreps. Myndin er oftast eðlileg, en
stundum, t. d. er tappi lokar einni af stærri greinum
art. pulm., getur komið fram blóðleysi í viðkomandi
lungnahluta með minnkaðri æðateikningu og aukn-
um transparens, s. n. Westermark’s einkenni. Leiði
tappinn hins vegar til dreps, og þá er vanalega
um minni blóðtappa að ræða og blæðingardrep
myndast með blæðingum í alveoli; hann situr oftast
í neðstu hlutum neðri lobanna, kemur fram sem þrí-
hliða eða ávöl þétting upp af þindinni laterobasalt
(sjá mynd 13), s.k. Hamptons hnúður (Hampton’s
hump) og oft er sinusinn skyggður um leið vegna
vökva í pleuraholi, en hér höfum við skyggðan sinus
og ávala bungu inn í lungnafeltið í stað hinnar
íbí úgu randar við venjulegt vökvasafn. Viðkomandi
hilus er oft stækkaður og æðar þaðan áberandi nokk-
uð áleiðis í áttina að drepinu, en enda svo snögg-
lega rétt eins og þær hafi verið stýfðar s.k. „pruned
hilus“. Þindin getur verið hástæð, einnig við tappa.
Stundum koma drep fram sem dreifðar smá íferðir
um lungun mest neðantil, gefa þá gjarnan ekki ein-
kenni en hverfa á 2—3 vikum, geta verið sem óskarp-
ir hnútar og þá líkst carcinoma (2-5 cm í þvervídd).
LITLIR SKUGGAR, SEM ERU TILTÖLULEGA
VEL AFMARICAÐIR, ALLT OFAN í ÖRFÍNA
DÍLA
Stærð eins skugga er alltaf matsatriði. Þó er það
svo að flestir kjósa að setja mörkin við 5 mm og
tala um litla skugga, sem eru 5 mm og þar undir í
þvermál, en stærri skugga, sem eru þar yfir: Stærri
smáblettir eru gjarnan 5-10 mm í þvermál, stórir
smáblettir 1-3 cm og síðan getum við talað um með-
alstóra bletti og notað ýmis lýsingarorð okkur til
hjálpar, en þá er mælikvarðinn orðinn reikulli.
Fjöldi, dreifing, útlit og gerð, þéttleiki og stærð
blettanna hefur mikið að segja greiningarlega, svo
og framvinda þeirra, en þeir geta t. d. breyst frá degi
til dags, t. d. ef um bólguíferðir, ofnæmisíferðir eða
ödembletti er að ræða og horfið á skömmum tíma,
haldist óbreyttir árum saman, eins og t. d. blettir
við steinsýki eða að blettirnir halda áfram að vaxa
og aukast, eins og við meinvörp. Alminnstu blettina
sjáum við, er þeir innihalda efni með hárri atom-
Mynd 14. Microlithiasis. Vng kona einkennalaus. Kom fram
við eftirlit.
læknaneminn
49