Læknaneminn - 01.09.1981, Blaðsíða 38

1. Gagnsœ lungnamynd
Ovanalega gagnsæ lungnamynd (hyperlucent, ver-
mehrter Helligkeit) er dökk og tær eða gagnsæ, æða-
skuggar gisnari. Þetta er algengast við emfysema, of-
þan og minnkað blóðflæði um lungun (t. d. við pul-
monal stenosu, massifa arterial trombosis). Ennfrem-
ur á afmörkuðum svæðum við loftbrjóst, holrúm,
þindarhaul á maga og við holdrýrnun, rýrnun eða
vöntun á brjóstvöðvum og eftir mastectomi.
2. Skyggð lungnamynd
Skyggð lungnamynd (opacified, verminderter
Helligkeit) kemur fram í minnkaðri svertu, myndin
er gráleit eða ógagnsæ, það er eins og hula eða ský
sé yfir henni. Orsakirnar geta verið margvíslegar:
bjúgur í lungum, aukning á millivef, hypoventilasjón
eða vökvi í pleuraholi.
Enda þótt heildarblær lungnamyndar geti verið
breytilegur og gefið okkur vissar ábendingar er hitt
miklu algengara að sjúklegar breytingar nái aðeins
til annars lungans, hluta þess eða brjóstihelmings, af
því að þær hafa anatomiska útbreiðslu og eru fyrst
og fremst bundnar við lobi, segment eða pleurahol.
SKUGGAR, SEM NÁ YFIR STÓRT SVÆÐI
Þegar um er að ræða skugga, sem ná yfir stór
svæði í öðru eða báðurn lungum, geta þeir verið á
ýmsa vegu, orsakir enda misjafnar. Lungnasvæði get-
ur verið alskyggt, t. d. við mikið vökvasafn í pleura-
holi, mikla atelektasis á lunga eða mikla konsolida-
Rissmynd lil glöggvunar yfir segment í lungum
Hœgra lunga Vinstra lunga
Segment: Segment:
Lob. sup. 1 apical 1+2 apico-posterior
2 posterior 3 anterior
3 anterior 4 superior (lingular)
5 inferior (lingular)
Lob. med. 4 lateral 5 medial
Lob. inf. 6 superior 6 superior
7 medio-basal 8 antero-basal antero-medio-basal
9 postero-basal 9 postero-basal
sjón vegna bólgu. Skugginn rennur þá gjarnan sam-
an við hjarta- og þindarskuggann, einnig saman við
lifrarskuggann, ef um hægri hlið er að ræða, þar
sem í öllum tilvikum er um sama þéttleika að ræða.
Allþéltur skuggi gelur komið fram í öðru lunga
vegna bjúgs, þótt það sé hins vegar reglan, að bæði
lungun séu sjúk samtímis, þegar um bjúg er að ræða.
Skuggarnir verða þó aldrei eins þéttir og í hinum 3
áðurnefndum tilfellum. Við íferðir geta lika komið
fram allþéttir og útbreiddir skuggar, en þeir eru
elcki eins samfelldir, homogen eða útbreiddir.
Við mikinn vökva í pleuraholi þrýstir vökvinn
lunganu saman að meira eða minna leyti og ýtir um
leið hjarta og barka yfir lil mótsettrar hliðar, en við
atelektasis verður samfall á lunganu og hjarta og
barki færast yfir til sömu hliðar, þindin lyftist upp
36
LÆKNANEMINN