Úrval - 01.02.1967, Blaðsíða 7
GALDRAR GULLSINS
5
ríkin kæmust í gullhörgul.
„Hörgullinn" er auðvitað nokk-
urnveginn sama og skortur á vara-
birgðum. Þegar eitthvert ríki hefur
gjaldeyrishalla, þarf það að eiga
gullbirgðir til að ríða af sér áföll-
in og má ekki komast í hörgul, (eftir
hugsanagangi Rueffs).
Ef ekki væru slíkar varabirgðir
til að taka, þá yrði að skera stór-
lega niður alla eyðslu innanlands
til þess að draga úr innflutningi.
Eðlilegar framkvæmdir innanlands
yrðu að dragast saman til þess að
hægt yrði að mæta greiðslum. Því
fyrr sem gullbirgðirnar væru eydd-
ar, því fyrr væri hætta á að ríkið
kæmist í þessa aðstöðu.
Gallinn á þessu er sá, að þegar
aðeins er um tímabundinn greiðslu-
halla að ræða, þá er þessi stöðvun
veltu og viðskipta alveg ónauðsyn-
leg. Og þegar eitt ríki hættir að
kaupa, hættir annað að geta selt, og
margir missa vinnuna.
HRUN FRAMUNDAN.
Er hörgull á gulli hjá ríkisbönk-
unum? Þessu svara Efnahagsbanda-
lagsmenn, að Reuff meðtöldum,
neitandi. Þeir benda aðeins á
reynsluna. Síðan 1938 hafa viðskipt-
in sjöfaldazt en gullbirgðirnar að-
eins tvöfaldazt. En eftirtektarverð-
ara er, þó hitt, að í fyrra hættu
gullbirgðir að aukast. Þetta er það
sem Reuff telur mikið áhyggjuefni.
Spáir hann því, að framundan sé
hrun þess gullviðskiptagrundvallar,
sem ríkjandi hefur verið.
Gjaldeyrisforði er yfirleitt miðað-
ur við gull, dollara og sterlingspund.
Mörg ríki eru farin að verða varkár
um það að safna dollurum og pund-
um, því að hinn sívaxandi greislu-
halli Bandaríkjanna og Bretlands
hefur vakið ótta um gengislækkun
á gjaldmiðli þeirra. Jafnframt þessu
vex ekki gullforði þeirra, því að
nálega allt það gull sem grafið er
úr jörðu rennur til gullsafnara.
Þessir safnarar telja sér trú um það
að ekki geti þess verið langt að
bíða að gullið hækki í verði og
vænta sér ofsagróða.
Franska ríkið hefur þegar gengið
skrefi lengra en safnararnir. Það,
er farið að heimta gull af Banda-
ríkjunum í skiptum fyrir dollara-
eign sína, og árangurinn er sá, að
Frakklandsbanki ræður nú yfir átt-
undahlutanum af gullbirgðum
heimsins. Árangurinn er sá að
Bandaríkin eiga nú aðeins tveggja
milljarða dollara virði í gulli til
að inna af hendi greiðslur. En ell-
efu milljarðar eru fastlega geymdir
til tryggingar gjaldmiðlinum.
Ef önnur lönd færu að dæmi
Frakka og heimtuðu gull í stað
dollara af Bandaríkjamönnum, þeg-
ar þau hafa hagstæðan greiðslu-
jöfnuð, þá gæti svo farið að þessi
handbæra gulleign þeirra eyddist
upp á þessu ári.
Reuff vonar að svo fari. Og þá
er komið að kjarna málsins í áætl-
un hans. Hann ætlast til þess að
það komi upp að nýju að gulleign
standi undir gildi peninga. Og þeg-
ar gjaldeyrishalli kemur fram hjá
einhverju ríki, þá komi það af sjálfu
sér fram í peningaleysi. Hann bend-
ir á að nú sem stendur komi þetta
ekki fram á þennan hátt, því að
greiðsluhalli Bandaríkjanna bætist