Úrval - 01.02.1967, Blaðsíða 77

FRÆÐSLA UM KYNSJÚKDÓMA
75
varðar þvagrásarbólgu (lekanda).
Sá sjúkdómur finnst reyndar yfir-
leitt fljótt hjá karlmönnum, vegna
þess að einkennin, dálítill sársauki
við þvaglát, ásamt graftarvellu,
vekja oftast eftirtekt hins sýkta. En
hjá konum eru einkennin stundum
svo væg, að smitunin fer framhjá
þeim. Bæði hjá konum og körlum
hverfa einkennin án þess að nokk-
uð sé við þeim gert. Nú sem stend-
ur verður aðeins helmingur tilfell-
anna greindur með vissu, því að
ekki er til nein örugg prófun við
þessu eins og við sárasótt. Hjá kon-
um eru afleiðingar þessa sjúkdóms
oft ófrjósemi, ef það dregst að leita
læknis.
HVAÐ ER NAUÐSYNLEGT?
Eftir lögum sem gilda í 44 fylkj-
um Bandaríkjanna er læknum skylt
að láta heilbrigðisyfirvöldin vita um
öll þau samræðissjúkdómatilfelli,
sem þeir finna. En það er býsna
mikið um, að þeir hliðri sér hjá
þessu. 1962 kannaði ameríska
læknafélagið þetta hjá einkalækn-
um og komst að því, að þeir fyndu
80 af hundraði allra þeirra tilfella,
sem á annað borð fundust. En af
þessu létu þeir ekki vita um nema
tólf af hundraði! Þegar þetta er haft
til hliðsjónar, þá er auðsæ nauð-
synin á baráttuaðferðum eins og
þeim sem teknar hafa verið upp í
Los Angeles og Houston. Það er
áætlað, að nú komist upp um fimm-
tíu af hundraði allra sárasóttartil-
fella í Los Angeles. í Houston
skýrðu læknar frá fimm af hundr-
aði áður en baráttan hófst, en nú
er áætlað, að þriðjungurinn komí
til skila.
Þannig vinnst nú nokkuð á við
það að hefta útbreiðslu þessara
sjúkdóma. 1966 var í fyrsta sinn
um árabil nokkur lækkun á sjúkl-
ingatölunni. En það er þó langt frá
því að vera nægjanlegt. Sumir
ætla að tala nýrra sárasóttartil-
fella á ári sé komin yfir 200.000, og
að á hverjum degi fæðist barn með
veikina. Ný dæmi um þvagrásar-
bólgu eru talin vera allt að 1.500.000
á ári.
E.ins og nú standa sakir þá skort-
ir Heilsugæzluna amerísku fjár-
magn til að efna til fræðslu, sem
nái til alls landsins. Einn af starfs-
mönnum hennar hefur sagt, að
fjárframlagið til að vinna bug á
samræðissjúkdómum, sé einir tíu
dollarar á sjúkling. Og sú upphæð
dregur skammt. Ekki eru lögin um
tilkynningarskyldu lækna heldur
nógu ótvíræð. í sautján ríkjum eru
annaðvhort óljós eða linleg ákvæði
um þetta. Nærri helmingur allra
fylkjanna hefur engin lög um það,
að skylda rannsóknarstofur til að
tilkynna um þá sjúklinga sem finn-
ast við blóðrannsóknir.
Það er auðsætt, að hér verður
að hefjast handa. Það er víst að
sárasótt mætti útrýma á fáeinum
árum með nógu öflugu átaki. Verra
er að eiga við þvagrásarbólguna,
en þó mætti einnig hefta útbreiðslu
hennar. En það verður að veita fé
til þessara hluta og setja lög. Um
fram allt verða menn að gera sér
grein fyrir staðreyndum málsins og
skýra þær fyrir hinum upprennandi
æskulýð.