Úrval - 01.03.1968, Blaðsíða 63

ORSAKAR TAUGASPENNA ....
61
óttast fæðingarhríðirnar, frá því að
hún var ung stúlka, er henni var
eitt sinn sagt, hve þjáningarfullt
það væri að ala börn. Ákvað þá
læknirinn, að í hvert skipti, sem
Rut kæmi til hans, skyldi þau ræða
um ótta hennar og reyna að skilja
hann. Án þess að hljóta nokkra
aðra meðferð, ól Rut hraust og eðli-
legt barn.
Hvers vegna? Vísindamenn við
háskólann í Colorado segja, að ef
kona sé hrædd við að verða ófrísk,
geti líkami hennar, innan fárra
vikna eða mánuða eftir að frjóvgun
á sér stað myndað sérstaka hor-
móna, sem undir eðlilegum kring-
umstæðum verða ekki til fyrr en
dregur að barnsburðinum. Hormón-
arnir valda samdrætti og opnun
legsins og að lokum fæðingu. Kon-
ur, eins og Rut Chadwick, sem
stöðugt missa fóstur, þurfa aðeins
fáar ráðleggingar til að ala full-
burða börn.
Hvernig hefur hugsunin þessi á-
hrif? Það er samband milli hypo-
thalamusins, heilastöðvarinnar, sem
stjórnar frumstæðum svörunum
mannsins gagnvart hungri, ótta,
reiði og kynhvöt og heiladingulsins.
Þessi dularfulli kirtill, álíka stór
og sykurmoli, neðst í heilanum,
stjórnar vexti líkamans með sér-
stakri hormónategund, sem hann
myndar. En í ljós hefur komið, að
í heiladinglinum myndast margar
fleiri mikilvægar hormónategundir.
í fremsta hluta heiladingulsins
myndast hormónar, sem stjórna
starfsemi kynhormónanna og
skjaldkirtilsins. En skjaldkirtiliinn
hefur mikil áhrif á öll efnaskipti
líkamans. Þá myndast í heiladingl-
inum efni, sem stjórna framleiðslu
adrenalínsins.
Einnig hefur heiladingullinn áhrif
á nýrun, samdrátt legsins og blóð-
þrýstinginn. „Við höfum aðeins
nasasjón af leyndardómum heila-
dingulsins.“ segir einn vísindamann-
anna, „en við vitum nú hvernig
vissar tilfinningar valda líkamleg-
um breytingum."
Með þessar upplýsingar í huga
hafa margir læknar gert það að
föstum vana að leita tilifnninga-
legra orsaka á vanlíðan sjúkling-
anna. Gangast þeir undir sérstök
skrifleg próf, sem ætlað er að upp-
götva viss sameiginleg einkenni er
fram koma hjá flestum þeim, er
sannast hefur, að sjúkdómsorsökin
er tilfinningalegs eðlis.
Slíkur sjúklingur var Jean Beck-
er, sem þjáðist af síauknum bák-
verkjum, er virtust ekki hafa nein-
ar sýnilegar orsakir. Sjúkdómsein-
kennin bentu til meinsemdar í baki,
sem stundum er illsjáanleg á rönt-
genmyndum. Meðan hún var hjá
lækninum svaraði hún 20 skrifleg-
um spurningum. Að því loknu
spurði læknirinn. „Hefurðu verið
þunglynd að undanförnu?
„Já, síðan pabbi dó fyrir einu
ári,“ sagði hún. „Mamma dó, þeg-
ar ég var barn, og ólst ég eftir það
upp hjá pabba einum. Þó að fjöl-
skylda mín sé mér mikils virði,
fannst mér gleði lífsins hverfa, þeg-
ar pabbi dó.“
Læknirinn gaf henni lyf gegn
þunglyndi og sagði henni að koma
og spjalla við sig eftir nokkra daga.
Áður en vika var liðin, fann Jean