Úrval - 01.03.1968, Blaðsíða 113

SNILLINGURINN ÓVIÐJAFNANLEGI
111
ar aðfarir, einkum var honum sárt
um myndir kennara síns, Perugino.
En svo tók hann til óspilltra mál-
anna og ásamt aðstoðarmönnum
sínum málaði hann á hvern vegg-
inn á fætur öðrum myndir af þeim
atburðum sögunnar, er sýna skulu
samanburð heiðindóms og kristni,
og er þeirra frægust myndin af
grískum spekingum (Skólinn í Aþ-
enu), en gagnvart þeirri mynd er
Umbreyting brauðs og víns í heil-
ögu sakramenti, sem tekur til með-
ferðar deilur, sem sprottið hafa um
þetta trúaratriði kristindómsins.
Sum af þessum kalkmálverkum
sýna glöggt áhrif frá Michelangelo,
en páfinn skeytti því ekki, og eng-
inn annar — nema einn. Það var
sá sem að jafnaði lá í stiga sínum
uppi undir þaki í kapellu Sixtusar
páfa og féllu dropar af penslinum
á andlit honum — sá hinn sami,
sem málið var skyldast, Michelan-
gelo sjálfur. Þetta er haft eftir hon-
um: „Þessi unglingur frá Urbino,
hann hefur greinilega verið að
snuðra í kapellunni hjá mér.“
I einum af þessum sölum er fræg
mynd sem Rafael gerði með til-
hjálp listamannanna, sem aðstoð-
uðu hann, og heitir Eldsvoðinn í
Borgo. Þessi mynd er gerð til minn-
ingar um páfa þann, Leo IV, sem
ekki þurfti annað en að rétta út
fingur um glugga á Vatíkaninu og
gera krossmark með honum, til
þess að eldur slokknaði í húsi eða
húsum, sem sáust út um gluggann.
Rafael var ekki gefinn fyrir að
lýsa ofsalegum atburðum, en svo
leikinn var hann, að honum tókst
að gera úr þessu stórkostlegan sjón-
leik, þar sem hann notar sér heldur
en ekki yfirburða leikni Michelan-
gelos að sýna mannslíkamann í allri
dýrð sinni, en þó má með engu móti
kalla þetta eftirlíkingu, svo greini-
ieg eru á myndinni persónuleg ein-
kenni Rafaels sjálfs. En auk þess
að vinna þessi stórvirki, og þrátt
fyrir veika heilsu, var honum falið
að sjá um staðsetningu minnis-
merkja í borginni og annast dýr-
mætar fornleifar og uppgröft þeirra,
og hann var fenginn til að taka við
umsjón með byggingu Péturs-
kirkjunnar af Bramante.
List þessa manns var að lang-
mestu leyti komin undir athugun-
um hans sjálfs á náttúrunni og líf-
inu, miklu síður fram komin fyrir
skoðun á því sem aðrir höfðu gert,
þó að hann tæki sér margt til fyrir-
myndar einkum hjá Michelangelo,
er hið bezta og dýrmætasta af verk-
um hans hans eigin eign.
Ekki eru neitt ijósar heimildir
ttl um ævi hans, en sú þjóðsaga að
hann hafi verið mikill ofnautna-
maður getur varla átt við mikil rök
að styðjast, um það bera þau stór-
virki, sem honum auðnaðist að
vinna á skammri ævi, ljósan vott.
Hann átti sér festarmey, sem var
náfrænka kardínála nokkurs, en
brúðkaupið dróst á langinn og varð
ekki af; hann dó áður. Auk þess
eru um það góðar heimildir, að
hann hafi verið mjög hrifinn af La
Fomarina, og með þeim miklir kær-
teikar, og halda sumir að myndin
af konunni með blæjuna sé af henni,
og að hún sé einnig fyrirmynd að
Madonna Sistina.
En hvað sem satt kann að vera í