Úrval - 01.03.1968, Blaðsíða 88

Úrval - 01.03.1968, Blaðsíða 88
86 URVAL ið frá móðurætt sinni. Þessi orrusta hans við yfirvöldin átti eftir að vara ævilangt og gekk á ýmsu. Ým- ist var hann heiðraður, eða niður- Iægður og rekinn í útlegð, og ævin- lega fyrir að hafa móðgað, kónginn eða kirkjuna eða þjóðfélagið al- mennt. Gott dæmi um þetta, hvem- ig skiptist á skin og skúrir hjá Vol- taire í sambúð hans við samfélag sitt eru samskipti þeirra Friðriks mikia Prússakonungs, en þeir voru fyrst óaðskiljanlegir vinir en síðar ódauðlegir fjandmenn. Útlegðar- tímabil hans voru ævinlega stutt og síður en svo að hann byggi þá við skarðan kost. Hann hafði strax í æsku mikinn áhuga fyrir pening- um og með margs konar fjármála- viðskiptum tókst honum að ávaxta þá og átti jafnan nóg af þeim, og ávallt átti hann einhverja vini og verndara. Hann hélt sjaldan kyrru fyrir lengi í sama stað, fyrr en und- ir lokin að hann kom úr útlegð til Parísar og bjó þar til æviloka 1778, og Lúðvík XVI amaðist ekki við honum. Hann hefur byrjað í æsku að safna til þessa rits síns Öld Lúð- víks XIV, en hann hóf ekki að skrifa bókina fyrr en á árunum milli 1743 til 1746 og ritið kom ekki út í París. Þetta er því ekki neitt æskuverk, heldur skrifað af honum sem fullorðnum manni og eftir að hann hafði dvalið á Englandi, á ár- unum 1726 til 1729, en á þeim tíma þroskaðist Voltaire mikið í allri hugsun. Hann var orðinn vel þekkt- ur í Frakklandi, sem glæsilegur teikritahöfundur og stjórnmála- skáld, áður en hann fór í þessa för sína til Bretlands, en hann kom frá Englandi aftur miklu vitrari og miklu ríkari. Hann eignaðist vini í London á borð við Congreve, Pope, Bolingbroke og Walpólana, og hann elskaði alla tíð England eftir þessa dvöl sína, vegna þess að þar sagði hann að ríkti umburðarlyndi, frjáls hugsun og það land væri land „raunverulegs frjálsræðis." í Englandi skrifaði hann sögu sína af Karli XII Svíakonungi, og hún var síðan prentuð með leynd í Frakklandi. Meginkostur ritsins Öld Lúðvíks XIV er í raun og veru sá, að bókin er aldarspegill, og ekki aðeins stjórnmálasaga lífguð upp með skemmtilegum smásögum. Voltaire skrifar: hér á ekki aðeins að segja sögu Lúðvíks XIV, heldur höfum vér meira í hyggju. Vér viljum leit- ast við að varðveita fyrir eftirkom- enduma, ekki aðeins það, sem einn maður hafðist að um dagana, held- ur hugsun og hegðan þeirra manna, sem lifðu á þessum upplýstasta tíma, sem heimurinn veit nokkur dæmi um.“ Voltair taldi, að um þrjú önnur slík glæsitímabil væri að ræða — tíma Periklesar, þegar aþenska menningin stóð á hátindi sínum, tíma Ceasars og Agústusar — ítalska endurreisnartímann. Honum fannst tími Lúðvíks XIV vera sá tíminn sem stórkostlegastur væri, vegna þess að Frakkland gæfi öllum heim- inum fyrirmynd í almennri menn- ingu og skipulagi, samfara mikilli og frjórri sköpun í listum og vís- indum. ,,í níu hundruð ár hefur afburða-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Úrval

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.