Úrval - 01.11.1970, Blaðsíða 41

LIÐSFORINGINN SEM VARÐ EINVALDUR
39
miði byltingarmanna. En Naguib
krafðist aukinna valda, en völd
hans voru skert og sagði hann af
sér formennskunni í febrúar 1954.
Vinsældir Naguibs voru þó svo
miklar, að hann var aftur settur í
forsetaembættið í marzmánuði, en
Nasser var skipaður forsætisráð-
herra. Að tjaldabaki efldi Nasser
áhrif sín til mikilla muna. Á nokkr-
um mánuðum tókst honum að
brjóta alla mótstöðu á bak aftur.
Samvinna hans og Naguibs reynd-
ist ekki möguleg. Naguib var settur
í stofufangelsi í nóvember og Nass-
er tók við forsetaembættinu. Hann
var nú orðinn einráður, eins og
hann hefði getað orðið strax í upp-
hafi, ef hann hefði óskað þess. Hann
hafði öll tögl og hagldir í sínum
höndum, og hófst þar með valdafer-
ill hans.
Hann sat Badungráðstefnu hlut-
lausu ríkjanna 1955 og átti mikinn
þátt í mótun virkari og ákveðnari
stefnu, sem þau tóku nú í alþjóða-
málum. Samskiptin við Vesturveld-
in og ísrael hraðversnuðu og banda-
ríski utanríkisráðherrann, John
Foster Dulles, tók til baka gefið
loforð um lánveitingu til smíði As-
wanstíflunnar. Nasser svaraði með
því að þjóðnýta Súezskurð 26. júní
1956 og hélt því fram að reisa
mætti Aswanstífluna fyrir þann
hagnað, sem Egyptar mundu hafa
af siglingum um Súezskurð. Frakk-
ar og Bretar mótmæltu án árang-
urs og bjuggu sig undir styrjöld,
en Arabaríkin fylktu sér um Nass-
er. 29. október gerðu ísraelsmenn
innrás í Sinai, og Frakkar og Bret-
ar lýstu því yfir, að þeir mundu
skerast í leikinn, ef Egyptar og
fsraelsmenn hörfuðu ekki burt með
herlið sitt frá skurðinum. fsraels-
menn gengu að þessum kostum, en
Egyptar ekki. Bretar og Frakkar
settu her á land í Port Said, en
neyddust til að hörfa þaðan burt.
Við tók friðargæzlulið Sameinuðu
þjóðanna, en þar með höfðu yfirráð
Egypta yfir Súezskurðinum verið
viðurkennd. Nasser vann þarna
mikinn siðferðilegan sigur og not-
aði tækifærið til að gera upptækar
brezkar og franskar eignir í Egypta-
landi. Árið 1960 samdi Nasser síð-
an við Rússa um lán til smíði As-
wanstíflunnar.
Nasser varð óumdeilanlegur leið-
togi Arabaríkjanna og helzti for-
ustumaður einingarhugsjóna Araba.
Árið 1958 sameinaðist Sýrland
Egyptalandi. Komið var á fót hinu
svokallaða Arabíska sambandslýð-
veldi og Jemen var seinna tengt
því. Á miðju sumri 1958 var gerð
bylting að undirlagi Nassers í írak,
sem leiddi til þess að Feisal kon-
ungur, Nuri as-Said og fleiri vaida-
menn voru myrtir. Hussein Jórdan-
íukonungur hélt því fram, að Nass-
er reyndi að steypa sér af stóli;
stjórnin í Líbanon sakaði áróðurs-
menn Nassers um upptök að bylt-
ingartilraun, sem gerð var í land-
inu, og Bretar og Bandaríkjamenn
sendu herlið til þessara landa,
stjórnum þeirra til aðstoðar. Sjálf-
ur neitaði Nasser að hafa staðið
þarna að baki, og þegar kom fram
á árið 1961 hafði sambúð Egypta
við ráðamenn Líbanons og Jórdan-
íu batnað svo mjög, að þeir skipt-
ust á vináttuyfirlýsingum. Hussein