Úrval - 01.11.1975, Síða 40

Úrval - 01.11.1975, Síða 40
38 ÚRVAL aði og lagði áherslu á hinn geysilega mikilvæga þátt nauðsynjar eða forlaga í sköpun gæfu og ógæfu mannanna. Hugleiðið val Jesú á hinum tólf lærisveinum. Sem maður var Jesús gæddur töframætti óskeikular innsýn- ar. Þegar hann valdi lærisveinana tólf, stofnaði hann sér í þá óhjákvæmilegu hættu, að hann kynni að velja rangt. Og við að velja rangt, safnaði hann hræðilegum glóðum forlagaelds að höfði Júdasar Ískaríots. Slík áhætta er óhjákvæmilegur þáttur þeirra að- stæðna, sem maðurinn býr við. Allir píslarvottar bera einnig á viss- an hátt sök á sekt morðingja sinna, því að það er boðskapur píslarvotts- ins, sem leysti úr læðingi árásarhneigð morðingjans. Var það rétt, var það í samræmi við sannan bróðurkærleika og umburðar- lyndi að vekja óhaggandi fjandskap æðsta prestsins eða að koma veikgeðja rómverskum landstjóra í svo mikla klípu, að hann hlaut að bregðast skyldu sinni? Jesús reyndi ekki að flýja slík erfið vandamál. Hann tók þeim sem nauð- synlegum þætti mannlegrar tilveru. Það var ekki um að ræða neinn töframann í himinhæðum, sem leyst gæti hann úr óhjákvæmilegri klípu. Og er hann var að dauða kominn á krossinum, fann hann svo sárt til þessa mikla vanda, að hann hrópaði: ,,Guð minn, guð minn, hví hefur þú yfirgefið mig:>“ Hvernig getur myrkur þeirrar klípu, §em maðurinn er í og Jesús mátti einn- ig þola, verið tæki hins undursamlega ljóss guðs? Við skulum nota eitthvað kunnuglegt sem dæmisögu. Listamaðurinn, hvort sem hann er ljóðskáld, málari eða myndhöggvari, á ekki annarra kosta völ en að sætta sig við takmarkanir síns sérstaka listtján- ingðarforms. Kröfur hljómfallsins binda hendur ljóðskáldsins. Hinn flati flöt- ur málarastrigans og eiginleikar lit- anna takmarka tjáningu málarans. Harka steinsins bindur hendur mynd- höggvarans. En listamaðurinn notfærir sér einmitt þessar óhjákvæmilegu staðreyndir sem tæld til þess að vinna listrænan sigur — til sköpunar ljóðs, málverks eða höggmyndar. Þegar lista- maðurinn sætti sig við óhjákvæmileg- ar staðreyndir, hefur hann um leið sigrast á þeim og gert þær að tæki til þess að öðlast sköpunarfrelsi sitt. Það er þettá, sem Kristur gerði, hvað snerti mannlegt líf og dauða. Hann sætti sig við allar hinar hörku- legu og óhjákvæmilegu staðrevndir í hinum óteljandi afbrigðum sínum. Og við að sætta sig við þær sigraðist hann jafnframt á þeim, gerði þær að þjón- um sínum, svo að þær gerðu það, sem hann vildi, að þær gerðu. Þær birtu tign hins mikla kærleika guðs til mann- anna. Hin fullkomna undirgejni Kirsts við ánauð og takmarkanir mannlegrar tilveru, sem birtist í dauða hans á krossinum, er bið æðsta afrek, sem dregur menn að honum og fær þá til að segja: „Herra minn og guð minn.“ er sannleikur upprisu hans frá dauð- um. Kristur vann sigur með því að
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Úrval

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.