Læknaneminn - 01.04.2020, Side 53

R
itr
ýn
t
ef
ni
Fr
óð
le
ik
ur
5
3
Atriði sem þarf að þekkja til að
lesa hjartalínuritið
P­bylgja: Afskautun gátta
• Sinus-hnúturinn er staðsettur í hægri gátt
og því afskautast hún fyrr. Þess vegna er
fyrri hluti P-bylgjunnar afskautun hægri
gáttar og seinni hlutinn er afskautun
vinstri gáttar.
• Vegna viðkomu rafboðanna í AV-
hnútnum verður hjartalínuritið hljótt eftir
P-bylgjuna (PR-segment).

Það sem skiptir mestu máli fyrir
okkur að vita um P­bylgjuna:
Er
P­bylgja
til staðar?
Ef P-bylgja er ekki til
staðar þá er hjartslátturinn
ekki uppruninn í sinus-
hnútnum eða gáttirnar eru
ekki að afskautast.
Snýr
P­bylgjan
rétt?
Á að snúa upp alls staðar
nema í aVR.
Ef öxullinn er brenglaður
þá gæti verið staðvilltur
(ectopic) fókus í gáttinni að
byrja hjartsláttinn.
Er
P­bylgjan
of há?
Á að vera 2,5 litlir kassar.
Ef bylgjan er of há þá
er meiri vöðvamassi að
afskautast = hypertrophia.
Er
P­bylgjan
of víð?
Á að vera <0,12 sek eða 3
litlir kassar.
Ef bylgjan er of víð þá
er afskautunin lengi að
klárast = hypertrophia .
QRS­komplex: Afskautun slegla
(Mynd 3)
• Ef fyrsta bylgjan vísar niður er hún kölluð
Q-bylgja.
• Fyrsta bylgjan sem vísar upp er kölluð
R-bylgja.
• Ef það kemur önnur bylgja sem vísar upp
er hún kölluð R’-bylgja.
• Fyrsta bylgjan sem vísar niður á eftir
R-bylgju er kölluð S-bylgja .
• Ef það er bara ein bylgja sem vísar niður
er hún kölluð QS-bylgja.
T­bylgja: Endurskautun slegla
• Er orkukrefjandi ferli sem nýtir ATP
drifnar jónapumpur.
Segment
• Eru ,,beinu” línurnar á milli bylgjanna.
• Segmentin geta verið niðurpressuð eða
hækkuð.

PR­segment
Tíminn sem líður frá
enda afskautunar gátta
þar til sleglar byrja að
afskautast.
ST­segment
Tíminn sem líður frá
enda afskautunar slegla
þar til endurskautun
hefst.

Tímabil (interval) (Mynd 4)
• Er bylgja +/- segment.

PR­interval
Tíminn frá upphafi
afskautunar gátta að
upphafi afskautunar
slegla.
Endurspeglar leiðni í
gegnum gáttir, AV-hnút
og His-búnt.
Á að vera styttra en 210
ms (einn stór + hálfur
lítill kassi).
QT­interval
Tíminn frá upphafi
afskautunar slegla þar til
endurskautun slegla er
lokið.
QRS­
interval
Tíminn sem það tekur
slegla að afskautast.
Á að vera undir 120 ms.
Leiðslur
• Leiðslur eru mismunandi sjónarhorn
á rafvirkni hjartans.
• Bylgja afskautunar sem ferðast að
jákvæðri elektróðu veldur uppsveiflu
á EKG.
• Bylgja afskautunar sem ferðast frá
jákvæðri elektróðu veldur niðursveiflu
á EKG.
• Þessu er öfugt farið í endurskautun,
þ.e. bylgja endurskautunar sem ferðast
að jákvæðri elektróðu veldur niðursveiflu
á EKG.

Jákvæð
elektróða
EKG
Afskautun
EKGAfskautun
Mynd 5. Upp- eða niðursveifla á EKG eftir því hvort
afskautun ferðast að eða frá jákvæðri elektróðu
Útlimaleiðslur (Mynd 6)
Útlimaleiðslur eru búnar til þegar elektróður
eru settar á alla fjóra útlimi. Þessar leiðslur
horfa á hjartað í lóðréttu plani (frontal plane).
Það má ímynda sér þetta sem stóran hring á
líkama sjúklings sem er skipt niður í gráður.
Leiðslurnar skoða rafvirkni sem fer upp,
niður, til hægri og vinstri í hringnum.
Hver elektróða er annað hvort gerð jákvæð
eða neikvæð af EKG-tækinu (misjafnt eftir
leiðslum). Hver leiðsla ,,horfir” á tilgreindan
hátt á hjartað (angle of orientation).
• Leiðsla I: Vinstri handleggur er jákvæð
leiðsla og hægri handleggur er neikvæð
leiðsla. Angle of orientation er 0°
• Leiðsla II: Fótleggir eru jákvæð leiðsla
og hægri handleggur er neikvæð leiðsla.
Angle of orientation er 60°
• Leiðsla III: Fótleggir eru jákvæð leiðsla
og vinstri handleggur er neikvæð leiðsla.
Angle of orientation er 120°
Mynd 3. Mismunandi útlit QRS-komplexa
R R
R R
QS Q Q S
R
R'
S S
Mynd 4. Tímabil og segment
QRS komplex
T bylgja
PR
segment
PR tímabil
QT tímabil
QRS
tímabil
ST
segment
P bylgja