Læknaneminn - 01.04.2020, Qupperneq 71

R
itr
ýn
t
ef
ni
Fr
óð
le
ik
ur
71
Voru aðrir vinnustaðir fyrirmynd
að breytingunum?
Skoðuð voru næstum því öll mötuneyti
á Íslandi og einnig var farið erlendis til að
skoða mötuneyti þegar breytingarnar voru
fyrir hugaðar. Sigrún og Eygló nefna að ekki sé
beint verið að herma eftir neinum sérstökum
stað en að hug myndirnar komi víðs vegar að.
Sér staðan við matsali Landspítala er sú að fólk
frá 16 ára upp í 70 ára nýtir sér þjónustuna
og bak grunnur fólks er ólíkur. Þangað kemur
skrifstofu fólk, fólk sem vinnur erfiðis vinnu,
iðnaðar menn, fólk sem er á 12 tíma vöktum
og svo fólk sem vinnur bara í hádeginu. Auk
þess er eiginlega ekkert annað mötuneyti sem
er einnig með kvöldmat og opið á jólunum og
páskunum.
Er nýja greiðslukerfið að skila
hagnaði eða tapi?
Áður fyrr var staðlað verð fyrir matinn, en núna
er maturinn vigtaður og verðið í samræmi við
magn matar. Það var aldrei markmiðið að
græða á þessu og þetta er ekki að skila inn
auknum tekjum. Meðalskammturinn liggur
ennþá sitt hvoru megin við verðið sem var áður.
Munurinn er aðallega sá að kerfið er orðið
mun sanngjarnara en áður. Fólk á auðveldara
með að meta skammtastærðirnar sínar sjálft
og þar af leiðandi minnkar matarsóun.
Flestir eru ánægðir en auðvitað eru það ekki
allir. Fyrir þá sem vilja borða léttan hádegis-
mat þá munar um að geta borgað 300-400
kr í stað 500 kr í hvert skipti. Þeir sem borða
aftur á móti mikið borga þá meira og það er
sanngjarnara kerfi.
Er fylgst með matarsóun?
„Já við fylgjumst með matarsóun.“ segja
Sigrún og Eygló. Gerð var tilraun á Hring-
braut fyrir breytingarnar þar sem úrgangur var
vigtaður. Á næstunni verður gerð sam bærileg
könnun þar sem úrgangur verður vigtaður
eftir breytingar og einnig verða teknar stikk-
prufur reglulega. Sigrún og Eygló nefna að
því miður sé ekki aðstaða til að vigta úrgang
daglega. Það væri þó draumur segja þær að
geta birt tölur yfir hversu miklu er hent og
upplýsa þannig viðskiptavini um matarsóun
á Landspítalanum.
Af hverju eru ekki
flokkunartunnur í matsölunum?
Það hefur verið reynt oftar en einu sinni að
hafa flokkunartunnur í stóru matsölunum.
Starfsfólk Landspítala flokkar bara ekki að
sögn Sigrúnar og Eyglóar. Vandinn liggur
í því að ekki er skolað eða sett í rétta tunnu
og pokinn verður þar með ónýtur. Búið er
að reyna þetta þrisvar sinnum þar sem settar
hafa verið upp leiðbeiningar en það hefur
aldrei gengið eftir. Sigrún og Eygló hafa þó
ekki gefist upp. Þær nefna að fólk sé alltaf að
verða meðvitaðra um mikilvægi flokkunar og
með tímanum verði þetta auðveldara. Þó séu
flokkunartunnur í sumum minni matsölunum
en ekki í þessum stærstu.
Þurfti að gera breytingar
á mönnun?
Við breytingarnar var engum sagt upp.
Í matsal Landspítalans vinnur nú starfsfólk
frá 8-20 á kaffihúsinu en það var ekki áður.
Fyrir breytingarnar var einn starfsmaður frá
8-16 að afgreiða kaffi en nú eru alltaf tveir.
Starfsmaðurinn sem var á kassanum er nú að
aðstoða við sjálfsafgreiðsluna. Þeir sem voru
að skammta eru nú að sinna línunum t.d. að
fylla á. Það er alveg jafn mikil mönnun og
áður á kvöldin og nú er meiri mönnun um
helgar því kaffihúsið er opið.
Var verið að fylgja
umhverfissjónarmiðum? T.d.
minnka plast?
ELMA var Svansvottuð fyrir og því var ekkert
plast notað. Sigrún og Eygló segja að búið sé
að reyna setja kröfur á byrgja um að minnka
plast. Til dæmis hafi einn byrginn notað
frauðplastbakka undir tilbúna hamborgara
þar til sótt hafði verið stíft að honum um að
hætta því. Í ,,take-away” vörurnar (hnífapör,
matarbox, rör o.s.frv.) úr matsölunum er bara
notaður pappi og plöntusterkja. Límmiðarnir
sem límdir eru á smoothie-glös eru
framleiddir með bleki sem gerir fólki kleift að
henda þeim í lífrænt rusl.
Hvernig gengu breytingarnar á
þeim matsölum sem hefur verið
breytt?
Eftir á að hyggja hefur þetta gengið rosalega
vel. Þetta er náttúrulega spítali þannig það
var ekkert grín að fá iðnaðarmenn í eldhúsið.
Verkefnið var alltaf í keppni við aðrar einingar
og deildir spítalans þar sem voru mikilvægari
verkefni sem þurfti að sinna. Þess vegna
opnuðu salirnir seinna en áætlað var. Planið
var að opna um mitt sumar 2019 en opnað
var um miðjan september. Unnið var í báðum
húsunum í einu, Hringbraut og Fossvogi, sem
reyndist ansi stór pakki.
Sigrún og Eygló nefna að það hafi verið
ótrúlegt hvað viðskiptavinirnir létu þetta
lítið á sig fá. Þær áttu von á því að fólk
yrði verulega þreytt á framkvæmdunum en
starfsfólk Landspítala var ákveðið í að fá
einhverjar breytingar. Það varð ekki minnkun
í viðskiptum á meðan á framkvæmdum stóð
og það barst ekki einn einasti tölvupóstur með
kvörtun. „Það var ótrúlega gaman að vinna að
svona jákvæðum breytingum.“ segja þær.
Hvernig hafa viðbrögðin verið?
Það eru miklu fleiri komur í matsalina en
það sést á fjölda seldra skammta. Helstu
breytingarnar í álagi sjást um miðjan dag.
Hérna áður fyrr var nánast aldrei neinn í
matsalnum á þeim tíma nema helst þá daga
sem boðið var upp á vöfflur. Nú kemur fólk á
kaffihúsið á öllum tímum dags og sjá Sigrún
og Eygló sjúklinga og aðstandendur koma í
meira mæli en áður. Við viljum líka þjónusta
þann hóp. Fólk er að koma á kaffihúsið og
kaupa sér eitthvað sem það tekur með sér eða
getur sest niður á staðnum.
Geta allir komið og keypt sér
mat hjá ykkur?
„Já það er ekkert mál. Í sjálfsafgreiðslu-
kassanum getur fólk valið að borga með sínu
greiðslu korti. Matsalurinn á að vera opinn
fyrir alla - starfsfólk, sjúklinga og aðstand-
endur.“ segja Sigrún og Eygló.
Er gert ráð fyrir öðrum gestum
í matsalinn en starfsfólki þegar
verið er að áætla hvað á að elda
mikið?
Ef það kæmi einn dagur þar sem 100
aðstandendur myndu koma og kaupa sér
mat þá væri starfsfólk matsalsins ekki í stakk
búið að afgreiða það aukalega. Frekar er gert
ráð fyrir að salan aukist stigvaxandi á næstu
„Starfsfólk Landspítala flokkar bara ekki að sögn
Sigrúnar og Eyglóar. Vandinn liggur í því að ekki er
skolað eða sett í rétta tunnu og pokinn verður þar með
ónýtur. Búið er að reyna þetta þrisvar sinnum þar sem
settar hafa verið upp leiðbeiningar en það hefur aldrei
gengið eftir.“