Fróðskaparrit - 01.01.1958, Side 88

94
Atlantssiðir — Atlantsorð
urin márikjarni, sum hann hevur úr orðabók Bjørns Halldórs=
sonar («Márikiarni, m., fucus penniformis, costa intermedia,
cauleqve eduli», í týðing Rasks: Strandgræs, i Skikkelse
af en Fieder, har en spiselig Stilk, en Art Tang). So er
«Mari*(male: Marení)kiarni» úr orðasavni Sveins Pálssonar
(hdr. — í Árnasavni — Rask 18). Maríkjarni er úr Ól.
Daviðss. f>ulur 161 (v. 1. murukjarni), sum er prentað eftir
uppskrift frá 19. øld. Hetta var so tilfar Blondals.
Elstu dømini úr sovnunum hjá hini stóru íslendsku orða*
bókini eru úr Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns
II 456, III 25, 47, 200. Formurin er murukjarni, ein formur,
sum nýttur er fram í 19. øld, ofta við formum sum mari*
kjarni ella Maríukjarni undir liðini á sær (t. d. Grasafræði
Odds Hjaltalíns 330: Muru eðr Máríukjarni; Magnús Steph=
ensen, Hugvekia, 1808, 12: Marikjarni eda Murukiarni,
o. s. fr.). — Marikjarni kemur fyri í Grasnytjum Bjórns
Halldórssonar 144 og seinni (sbr. her frammanundan). —
Maríukjarni kemur fyrst fyri (hjá orðabókini) í Grasafræði
Odds Hjaltalíns 330 (sbr. omanfyri) og í Jón Hjaltalín,
Lækningabók 1837, 98. Tann formurin tykist at vera yngstur.
Av íslendskum formum í tí nevnda tilfarinum sakni eg
tann, sum meira líkist tí føroyskíhjaltlendsk»orknoyska tara*
navninum enn «mari(n)kjarni», og «murukjarni», eg meini:
formin myrikjarni. Slíkur formur er í royndum til, men
bert skriftfestur í einum stað (Bjórn Halldórsson, Gras*
nytiar, 1783, bls. 161), har so stendur: «Myri=kiarne, siá
Mari=kiarni». Nú eru menn so vanir við — frá o. u. 1700
til 1900 ella seinni — at lesa formarnar við «mari»» ella
«muru*», at onkur fær hug at spyrja: er «myrikjarni» sannur
íslendskur formur? Er ikki hugsandi, at B. H. av misgáu
hevur tikið upp hin føroyska formin, sum nevndur er hjá
Bjarna Pálssyni (Specimen ..., 1749), har so er tikið til:
«Tota hæc planta aliqvid dulcedinis præsefert, pars Superior
inferiorem, plantæ juniores Seu minores (qvæ Marukiarni,
Islandis, Myrrekiarni Færróensibus dicuntur) majores dulce*
dine vincunt ...»? Eg veit ikki, men trúligari haldi eg