Fróðskaparrit - 01.01.1964, Page 174
182
Jakob Jakobsens folkeminnetekster pá norn
Jakob Jakobsens gransking av det norrøne málet pá Shet=
land førde han fram til mange viktige konklusjonar av
varande verd, m. a. i spørsmálet om relasjonen mellom
Shetlandínorn og norsk. Alt i si doktoravhandling frá 1897
formulerte han sin teori om det dialektale opphavet til
Shetlandmorn (s. 15): «Af de i H. Ross’s norske ordbog
(tillæg til Aasen) indeholdte nøjagtige angivelser af de
steder, hvor de enkelte ord ere forefundne, fremgár det
nemlig, at af alle de egne, som citeres, er det særlig det
sydvestlige Norge (Agder), som er hjemstedet for de ord,
shetlandsk har tilfælles med norsk». — I innleiinga til
ordboka (s. XXIX) presiserer han denne konklusjonen
næ*mare, páviser at shetlandsk særleg har sitt opphav i
málføra frá «det sydvestlige hjørne af Norge (spec. Jæde*
ren, Ryfylke, Li. og Ma.), for en del ogsá de sydligste
egne, Telemarken, Sætersdal». Dette illustrerer han sá
gjennom ei ordsamanstelling frá ordboksíverka til Aasen og
Ross. — Denne pávisninga er til stor hjelp nár det gjeld
á fiksera proveniensen av folkeminnetekster, og stadfester
pá den andre sida at Jakobsens oppfatning er rett. Eg skal
til slutt nemna eit par døme pá dette.
I «Det norrøne sprog» s. 149 siterer Jakobsen etter «The
Home of a Naturalist» frá Unst dette barnerimet:
«Bis bis byo
Bulva reeka tyo
Tak laigen
Slogan veggin
Bulva reeka tyo».
Dette er mykje forvanska, men meininga blir klár om vi
jamfører med norske oppskrifter, t. d. denne frá Fjotland
(V.íAgder):
«Bi bi
baadne ve ’kje ti
ta dæ i leggen
sleng de mot veggen
tru de mægte tie».
Det finst 13 hittil kjende norske variantar, som viser stor