Fróðskaparrit - 01.01.1964, Blaðsíða 215

Ríki Jákup í søgn og søgu
223
í skjali, dagfest 6. desember 1693, avkannaðu stjúk=
børnini sær móðurarv, men kortini tóku arvingar teirra upp
søksmál við Selatraðarbrøðurnar nøkur ár eftir, at Jákup
var deyður — hann hevði, sum tikið verður til, »skaltet
og valtet med boens midler.« Einki spurdist burturúr uttan
tað, at Jógvan og kona hansara skuldu hava eina hálvmørk
leiguleysa, so leingi tey livdu.1)
í Eysturoyar kirkjubók stendur skrivað, at Jákup doyði
og varð jarðaður 25. avgust 1699, 108 ára gamal! Eftir hans=
ara egnu frásøgn hevur hann ikki verið meir enn 82—83 ár.
Til samanberingar kann verða nevnt, at lagsbróðir hansara,
Óli Trondesen, sum doyði 3 ár frammanundan, í kirkju*
bókini verður sagdur at vera 90 ára gamal, og vit vita, at
Óli var eldri enn Jákup: hann hevði verið húskallur í
Hoyvík í 12 ár, tá ið teir báðir fóru til Selatraðar, og fyri
ta tíð hevði hann tænt á Velbastað.1) Men hetta er ikki
einasta dømi um, at tær sokallaðu primeru keldurnar ikki
altíð eru eftirfarandi.
SUMMARY
In his book »Færøske Folkesagn og Æventyr« (1898—1901) Dr.
Jakob Jakobsen has a folk=story about »Ríki Jákup á Selatrað«. This
Rich Jákup is said to have been a poor man’s child from the village
of Velbastað, who for some years worked as a »houseskarl« at Hoyvík
and later married a woman from Selatrað and went to live there. When
hunger prevailed in the islands, he sold halútainted food to poor
people taking their fields in return and thus amassing 60 »merkur«
(a »mørk« is the basic unit of land valuation) of »óðalsjørð« (i. e pris
vate land in contrast to »kongsjørð«, which was land belonging to the
Crown).
In old land registers and records of the Thing (formerly acting as
a court) we find historical information — some of it from his own
mouth — confirming that on the whole the legend is true, except as
regards his native village and the purchase of land.
Jákup with the family name Zachariassen was born in 1616 or 1617
*) Løgtingsbók 1690—1718. Samuel Pedersens kopibók 1695—1736.