Helgafell - 01.04.1943, Page 83

DÝRTÍÐARMÁLIN
219
Þá gerði frumvarpiS ráS fyrir eigna-
aukaskatti, er lagSur skyldi á eigna-
auka áranna 1940 og 1941. Loks var
gert ráS fyrir 10% lækkun á verSi því,
er bændur fengju fyrir vörur sínar og
skerSingu á dýrtíSaruppbót til launa-
manna, þannig, aS framvegis yrSi aS-
eins greidd 80% af fullri verSlagsupp-
bót.
ÞaS skal játaS, aS nokkrum hluta
stjórnarinnar þótti varhugavert og
naumast rétt aS bera fram tillögu um
launaskerSingu, en þótti skyldusparn-
aSur réttari leiS til aS draga úr kaup-
getu almennings. Einnig var nokkur
skoSanamunur um eignaaukaskattinn,
en stjórnin afréS þó aS bera frumvarp-
ið fram í þessu formi og stóS öll aS því.
Fulltrúar flokkanna tóku frumvarp-
inu þurrlega viS fyrstu umræSu yfir-
leitt, og verSa umræSur ekki raktar.
Fjárhagsnefnd neSri deildar fékk frum-
varpiS til meSferSar þ. 25. febrúar og
skilaSi nefndaráliti þann 6. apríl. Unnu
fjárhagsnefndir beggja deilda aS at-
hugun málsins um skeiS og einnig 4
manna undirnefnd frá 10.—25. marz.
Stjórnin sat allmarga fundi meS þess-
um nefndum, og upp úr þeim viSræS-
um ákvaS hún aS bera sjálf fram breyt-
ingartillögur viS þá kafla frumvarpsins,
er fjölluSu um afurSaverS og kaup-
gjald. f þeim tillögum var gert ráS fyr-
ir, aS skipaSar skyldu nefndir til aS
finna vísitölu eSa vísitölur, er fara
skyldi eftir viS ákvörSun verSs landbún-
aSarafurSa, og væri nefndum þeim, er
nú ákveSa verSlag þeirra, óheimilt aS
akveSa hærra verS. Vísitölunefndirn-
ar skyldu ljúka störfum fyrir 15. ágúst,
en þangaS til skyldi lagt til grundvallar
verS þessara afurSa í jan.—marz 1939,
aS viSbættri 40% grunnverSsuppbót á-
samt vísitölu 220. Þetta verS skyldu
neytendur greiSa fyrir landbúnaSaraf-
urSir, en framleiSendum átti aS bæta
mismuninn á þessu verSi og verSinu
1. des. 1942, mjólk og mjólkurafurSir
skyldi verSbæta aS fullu til 15. maí og
ekki lengur, en kindakjöt aS %, unz
birgSir frá síSasta hausti væru þrotnar.
Þá var gert ráS fyrir, aS verSlags-
uppbót á kaupgjald skyldi greidd eftir
vísitölu 220 frá næstu mánaSamótum
eftir aS þessi lækkun á landbúnaSar-
vörum hefSi fariS fram.
Stjórninni var orSiS ljóst, aS ákvæS-
in um skerSingu dýrtíSaruppbótar
mundu ekki fá byr í þinginu. Hún
lagSi til, aS lækkaS yrSi verS land-
búnaSarafurSa eftir þeim reglum, er
aS ofan getur, unz rannsókn vísi-
tölunefndanna væri lokiS og öryggi
gæti skapazt í ákvörSun verSs á
þessum vörum. Sanngirni virtist mæla
meS því, aS bændur fengju svipaSa
grunnkaupshækkun og aSrir, og meS
því aS bæta 40% hækkun á grunn-
verSiS á vörum þeirra í heild jan.—
marz 1939, var í rauninni gert ráS fyr-
ir um 50% hækkun á grunnkaupi
þeirra og annarra, er starfa aS land-
búnaSi, því aS taliS er, samkvæmt bú-
reikningum, aS um 78% af tilkostnaSi
bænda fari í kaupgjald, þar meS taliS
kaup þeirra sjálfra og skylduliSs þeirra.
Má benda á í þessu sambandi, aS
Alþingi hafSi, meS þingsályktuninni
frá 31. ágúst, lagt fyrir stjórnina, aS
ætla bændum sömu kjarabætur og
launamönnum í landinu, og sama
Alþingi veitti opinberum starfsmönn-
um 25—30% grunnkaupshækkun, svo
aS ekki virtist hallaS á bændur meS
þessari tillögu stjórnarinnar.
MeS slíkri lækkun á afurSaverSinu
hefSi vísitala framleiSslukostnaSar far-
iS niSur í 234 í einu stökki. Nú er þess
aS gæta, aS kaupgjald er verulegur
hluti af verSi ýmissa vísitöluvara, og